شنگال پشتی رزگاركرنا مووسل د چه‌ند دیتنان دا
ئه‌حمه‌د سادق زاويته‌ى
بێگومان ئه‌ڤرۆ نه‌ك سوباهی دێ هه‌ر باژێرێ مووسل هێته رزگاركرن به‌س جهێ پسیارێ یه ئه‌رێ شنگال كو ل رێكه‌فتی13\11\2015 هاتیه رزگاركرن كو ئه‌ڤه دێ بیته ساله‌ك هێشتا كاڤله، ژیان لێ نه‌زڤریه ڤه ژ لایه‌كی ڤه وه‌ك یادیار كو باژێر 65% هاتیه كاڤل وێرانكرن، ژ لایه‌كێ دیڤه هه‌بوونا هنده‌ك لایه‌نان كو چ په‌یوه‌ندی ب ڤی باژێری ڤه نینه و نه‌مایه و هه‌بوونا وان چ واته ژ بۆ نینه كو ئه‌ڤه بوویه رێگر بۆ ڤه‌ژاندنا ژیانێ و گه‌هاندنا خزمه‌تگوزاریان بۆ ڤی باژێری كو ئه‌ڤ لایه‌نه چه‌ندین جاران هاتینه ئاگه‌هداركرن، ئه‌و ژی ژبۆ ڤه‌كێشانا هێزێن خوه ژ ڤی باژێری، لێ هه‌تانوكه چ ژبۆ نه‌بوویه و سه‌رنه‌گرتیه كو ل دووڤ داخۆیانیێن وان دبێژن ئه‌م یێ ب رێیا حوكمه‌تا عیراقێ هاتینه و دێ ب فه‌رمانا وێ ژی عیراقێ وه‌كو فه‌ره‌فی ژی چۆلكه‌ین، كو ئه‌ڤه بوویه ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا گرژی و ئالۆزیان د ناڤبه‌را حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا ناڤخوه‌یا شنگال و ئه‌ڤان لایه‌نان، ژ لایه‌كێ دیڤه توركیا ژی ب هه‌بوونا وان نه‌یا رازی یه و هه‌رشه‌شێ دكه‌ته سه‌ر كو ب زووترین ده‌م چۆل بكه‌ن كو هه‌ر بزاڤ و جموجوله‌ك بهێته كرن ژلایێ وان ڤه، ب تایبه‌تی په‌كه‌كێ ئه‌و ژی كو به‌ر ب ده‌شتا نه‌ینه‌وا ڤه دێ بنه ئارمانجێن فرۆكێن وان و توركیا دبێژیت ئه‌م ب چو ره‌نگه‌كی قه‌بوول ناكه‌ین كو په‌كه‌كه بخوه چیایێ شنگالێ بكه‌ته قه‌ندیله‌كا دی. ئه‌ڤجا هه‌تا نوكه ته‌ڤن زۆرێ ئالۆزه و سه‌ره‌ك ب سه‌ره‌كی نه‌كه‌فتیه. یا ئه‌شكه‌رایه كو تا نوكه ئه‌ڤ هێزێن مه به‌حس ژێ كری پێگه‌هێن خوه موكوم كرینه ل شنگالێ كو د پشتگه‌رمن ب حوكمه‌تا عیراقێ و هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ردۆر ئیران وه‌ك نموونه كو مه‌ره‌م ژێ تێكدانا ناڤمالیا كوردی یه كو وه‌سا دیاره توركیا ژی هێزێن خوه ژ سه‌ربازگه‌ها باشیكێ ناڤه‌كێشیت ژ به‌ر ڤێ ئێكێ وئ هه‌كه توركیا و عیراق و هه‌رێم گه‌هشتتنه رێككه‌فتنه‌كێ سه‌باره‌ت ڤی بابه‌تی چێدبیت كێشه بهێته ئێكلاكرن و چاره‌سه‌ركرن، هه‌ر د ڤی بیاڤی دا حوكمه‌تا عیراقێ دڤێت هێزێن ڤان لایه‌نان ل شنگالێ هه‌بن داكو وه‌ك كارته‌كا فه‌شارێ بكاربینیت ل دژی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو ڤێ چه‌ندێ ب به‌رژوه‌ندیێن خوه دده‌ته زانین. د ڤی كڤانی دا ئه‌و ژی كو ده‌ستنیشانكرنا به‌ره‌یێ رۆژئاڤایێ مووسل بۆ حه‌شدا شه‌عبی كو هاتینه راسپاردن د ئۆپه‌راسیۆنا مووسل دا ڤێ ئێكێ ژی رامان و مه‌به‌ستا خوه هه‌یه كو نه‌دووره وه‌ك حه‌شدا شه‌عبی ته‌له‌عفه‌ر كونترۆل دكه‌ت به‌ر ب شنگالێ ڤه بچیت، ئه‌و ژی كو بكه‌ته بانه‌ك و باگوردانه‌ك ژ بۆ رژێما ئیرانێ داكو راسته‌وخوه هاتنوچوون و هاریكاریا رژێما سووریێ بكه‌ت و ده‌ڤه‌ر بكه‌ڤته دبن كونترۆلا وان ڤه كو ژمێژه وه‌ره ئه‌ڤه د مێشكێ ئیرانێ دایه كو ل دووڤ داخۆیانیێن سه‌رۆكێ حه‌شدا شه‌عبی هادی ئه‌لعامری كو مه ل به‌ره پشتی كونترۆلكرنا مووسل ئه‌م به‌ر ب سووریێ ڤه بچین داكو هاریكاریا رژێما سووریێ بكه‌ین ل دژی تیرۆرێ و ئه‌و لایه‌نێن نه درازی و دژی سیاسه‌ت و دسهه‌لاتا به‌شار ئه‌سه‌دی كو نه‌دووره ده‌روازێ ڤێ ده‌ربازبوونێ بۆ سووریێ ته‌له‌عفه‌ر بیت بۆ شنگال و به‌عاج و هه‌تا دگه‌هنه سووریێ كو ئه‌ڤه ئێك ژ خه‌ونێن رژێما ئیرانێ یه هه‌حه هات و ب ده‌ست حه‌شدا شه‌عبی ڤه هات، ئه‌و ژی جێبه‌جێكرنا هیلالا خوه یا شیعی. به‌س ب دیتن و نه‌رینا من ڤێ ئارمانجێ دێ گه‌له‌ك ئاسته‌نك كه‌ڤنه د رێ دا و سه‌رناگریت، چونكو هه‌ر چاوا بیت هۆزین سوننه‌یان ل ڤێ ده‌ڤه‌رێ ڤێ ئێكێ قه‌بوول ناكه‌ن و ب هێله‌كا سۆر دده‌نه زانین و نه‌دووره شه‌ره‌كێ هه‌رێمی په‌یدا ببیتن ژ لایه‌كێ دیڤه كو ئه‌ز ب دوور نادانم كو دێ گرژی و ئالۆزی په‌یدابن د ناڤبه‌را حه‌شداشه‌عبی و پێشمه‌رگه‌ی دا و د ناڤبه‌را پێشمه‌رگه‌ی ئه‌و لایه‌نێن مه به‌حس ژێ كری و ئه‌وان توركیا ژی. له‌ورا له‌شكركێشیا توركیا یا به‌رده‌وامه بۆ سنۆرێن خوه ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ و باش چاڤدێریا بارودۆخی دكه‌ت، چونكو مووسل ده‌ڤه‌ره‌كا گرنگه سه‌باره‌ت توركیا و ئیرانێ وه‌ك عیراقه‌كا بچووكه و گه‌له‌ك كێشه هه‌نه كو پرۆژێ سیاسی ژ بۆ داهاتوویێ مووسل زۆرێ گرنگه ئه‌ڤجا وه‌ك یا رۆهن و ئه‌شكه‌را كو پشتی رزگاركرنا مووسل كێشه‌یا باژێرێ شنگالێ دێ هێته د رۆژه‌ڤی دا، هه‌كه توركیا و حوكمه‌تا عیراقێ و حوكمه‌تا هه‌رێمێ نه‌گه‌هشتنه چ رێككه‌فتنێن بنبڕ ژ بۆ دیتنا رێگه‌چاره‌یه‌كێ ژبۆ ڤه‌كێشانا هێزێن ڤان لایه‌نان ژ شنگالێ. هه‌ر د ڤی چارچووڤه‌ی دا هه‌بوونا چه‌ندین خوه‌به‌خشێن برایێن ئێزیدی د ناڤا رێزێن په‌كه‌كێ و په‌یه‌دێ و پشكدارێ دا و هه‌بوونا كه‌مپا ئاواره‌یێن شنگالێ ل دێركێ ل سووریێ ئه‌ڤه ژی بووینه رێكخۆشكه‌ر و هانده‌ر و بهانه كو ئه‌ڤ هێزه پێن خوه برۆكوبینن و موكوم بكه‌ن، ل شنگالێ ب بهانه‌یا وه‌كو ئه‌و دبێژن ئه‌وان شنگال یا رزگاركری. كه‌س نه‌شێت بێژیت كو ئه‌وان ژی چ نه‌كریه و رۆل نه‌بوویه د هاریكاریا ئاواره‌یان دا و د رزگاركرنا شنگالێ و قوربانی نه‌داینه ئه‌وان ژی رۆله‌كێ ئه‌كتیڤ هه‌بوو ل دووڤ شیانێن خوه چونكو دوژمنێ مه هه‌مویان هه‌ر ئێكه و د قوربانیدانێ ژی دا ئه‌م هه‌ر ئێكین ئه‌ڤجا دڤێت كورد داگێرانێ ژ بۆ ئێك بكه‌ین و ئه‌ڤ ئێكه ژی نه‌كێماسی یه، چنكو ئه‌م برایێن ئێكین و ئێك خوینین داكو كه‌یفا دوژمن و دوژمنكاران ب مه خۆش نه‌بیت كو ب ڤێ چه‌ندێ ئه‌م دێ شێین پیلانێن وان ژ ناڤبه‌ین. به‌س پا هه‌كه هنده‌كێن وه‌كی خاتوونا نادیا موراد هه‌بن وه‌كی، ئۆمێده‌وارم كو پشتی رزگاركرنا مووسل كێشه‌یا شنگال ژی ب دانوستاندن و دیالۆگێ بهێنه چاره‌سه‌ركرن چونكو به‌س ئه‌م كورد د زیانمه‌ندین و دێ باچا ڤێ ئێكێ ده‌ین.
ئه‌ڤ گۆتار ل مالپه‌رێ ئه‌ڤرۆ نيوز،ل 19/01/2017به‌لاڤ بوويه.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
