پێنج خوارن نابیت بكه‌یه د سه‌لاجێ دا
نۆش نیوز:
دڤێت ئه‌م هزر بكه‌ین كو سه‌لاجه هنده‌ك خوارنا خراب دكه‌ت، و پاش دبیته ئه‌گه‌رێ تووشبوونێ ب ژه‌هراویبوونێ و بو زانینا وان خوارنێن نابیت بكه‌ینه د سه‌لاجێ دا پێدڤیه مه ئه‌ڤ پێزانینه هه‌بن.
ده‌مێ سه‌لاجه هاتیه داهێنان گوهورینه‌ك ل جیهانێ په‌یداكر و ئێك ژ باشیێن وێ ئه‌وبوویه كو ژبه‌ر هه‌لگرتنا خوارنێ رێژا برسیبوونێ ل جیهانێ كێم كر و خوارن دهاته هه‌لگرتن و ڤه‌گوهاستن ژ جهه‌كی بو ئێكێ دیتر.
به‌لێ دگه‌ل ڤێ چه‌ندێ ژی ده‌مێ هنده‌ك خوارن دناڤ سه‌لاجێ دا دهێنه هه‌لگرتن، وه‌كو سزایه‌كی یه بو وان كه‌رستان و دبیته ئه‌گه‌رێ ژده‌ستدانا تاما وێ و مفایێن وێ له‌ورا پێدڤیه هنده‌ك خوارنا نه‌كه‌ینه دناڤ سه‌لاجێ دا ژوانژی:
1- شتیێ ساخ: مرۆڤ دشێت شتی بكه‌ته دناڤ سه‌لاجێ دا به‌لێ ل دووڤ هنده‌ك مه‌رجێن تایبه‌ت ئه‌وژی:
– شتیێ ساخ پێدڤی ناكه‌ت بكه‌یه دناڤ سه‌لاجێ دا: هنده‌ك ڤه‌كولینان دیاركریه كو شتی ژ كه‌رستێن دژی ژه‌نگارێ گه‌له‌ك پتر دناڤ وی شتی دا هه‌نه یێ كو دناڤ پلا گه‌رماتیا ژوورێ دا دهێته پاراستن، به‌روڤاژی شتیێ دناڤ سه‌لاجێ دا دهێته پاراستن وان مفایان ژده‌ست دده‌ت و شیان نینن له‌شێ ته ژ هه‌ودان و هنده‌ك جورێن په‌نجه‌شێرێ بپارێزیت.
– هه‌كه تو شتی بكه‌یه دو قه‌د وی وه‌ختی دروسته بكه‌یه دناڤ سه‌لاجێ دا داكو پشكێن وی یێن به‌رچاڤ بهێنه پاراستن، به‌لێ هه‌كه یێ قه‌د كری نه‌بیت ژی راسته نابیت بكه‌یه د سه‌لاجێ دا، به‌لێ پێدڤیه ژ تیشكا رۆژێ بپارێزی.
2- باجانسۆرك: بو هندێ بزانین كا بۆچی باجتنسۆرك دناڤ سه‌لاجێ دا خراب دبیت پێدڤیه ئه‌م بزانین:
– باجانسۆرك د نازكن و یا زانایه كو باجانسۆركێن جه‌مه‌دگرتی و نه‌گه‌هشتی دێ زووتر خراب بن، چونكو هه‌وایێ ته‌زی گه‌هشتنا وان گیرودكه‌ت.
– دشیاندایه باجانسۆركان دناڤ سه‌لاجێ دا بپارێزن هه‌تا ده‌ه رۆژان ژی، به‌لێ پێدڤیه پلانه‌ك بو چاڤدێریا وان بهێته دانان كا چه‌ند دێ هێته ب كارئینان.
– نابیت باجانسۆركێن بو خوارنا رۆژان دهێنه ب كارئینان پتری دو روژان دناڤ سه‌لاجێ دا بهێنه هه‌لگرتن، چونكو دێ خراب و ترش بن، هه‌كه تو باجانسۆركێن نورمال دكه‌یه دناڤ سه‌لاجێ دا، رێكه‌ك یا هه‌ی بو پاراستنا وان ئه‌وژی تو ده‌ربێخی و دناڤ گه‌رماتیا ژوورێ دا بپارێزی و پاش بو خوارنێ ب كاربینی.
3 – پیڤاژ:
– پیڤاز ئێكه‌ك جورێ زه‌رزه‌واتانه كو شیان نینن ل به‌ر شهه‌كا مه‌زن بهێنه هه‌لگرتن، چونكو دێ خراب بن، له‌ورا:
– باشتره پیڤاز ل جهه‌كێ ته‌زی بهێنه دانان، به‌لێ نه دناڤ سه‌لاجێ دا، چونكو پیڤاز دڤێت ل پلا گه‌رماتیا كێم بهێته پاراستن.
– هه‌كه تو پیڤازا دكه‌یه دناڤ كیسكێن نایلونی یێن مه‌زن و گرتی دا، دبیت هه‌وا ب دروستی نه‌گه‌هیتێ و لێ بهێته برین ئه‌ڤه‌ژی دبیته ئه‌گه‌رێ زوو خراببوونا وێ.
– پێدڤیه پیڤا ز پتات پنێزیكی ئێك نه‌هێنه هه‌لگرتن، چونكو هنده‌ك غاز ژ پتاتان ده‌ردكه‌ڤن كو شه‌هێ په‌یدادكه‌ن و هه‌كه نێزیكی پیڤازان هاتنه دانان هه‌ردو پێكڤه دێ زوو خراب بن.
4- هنگڤین:
– ده‌مێ تشت گرێدای شله‌مه‌نیان ببت، ره‌نگه كالێكرنه‌كا نێگه‌تیف دگه‌ل ژینگه‌ها سار و تاری هه‌بیت وه‌كو هنگڤینی.
– هنگڤین ئێك ژوان خوارنانه كو دڤێت هندی دشیاندابیت ژ سه‌لاجێ بهێته دوورخستن، چونكو:
* هه‌كه هه‌وا گه‌هشته هنگڤینی، دبیت كیفكۆی ببیت.
* هه‌لگرتنا هنگڤینی دناڤ سه‌لاجێ دا دبیته ئه‌گه‌رێ ژه‌هراویبوونا خوارنێ و هه‌ودانێن ب مه‌ترسی د رووڤیكا دا په‌یدادكه‌ت.
* نابیت نێزیكی چو كانزایێن دی بهێته دانان، چونكو لێكنێزیكبوونا وان دبیته ئه‌گه‌رێ ژه‌نگارگرتنا هنگڤینی.
* پێدڤیه راسته‌وخو نه‌داینته ل به‌ر هه‌تاڤێ و تیشكا رۆژێ، چونكو ئه‌و گه‌له‌ك ب زیانن و هنگڤینی پووچ دكه‌ن، هه‌كه هنگڤینی ل جهه‌كێ ته‌زی و سار هاته دانان، به‌لێ نه دناڤ سه‌لاجێ دا، چو جاران هنگڤین خراب نابیت.
5- نان:
گه‌له‌ك ده‌مان خه‌لك هه‌موو نانی ناخوون و دێ هزركه‌ن بداننه دناڤ سه‌لاجێ دا، ئه‌و ژبیردكه‌ن كو دانان نانی دناڤ سه‌لاجێ دا دبیته ئه‌گه‌رێ:
– نشا نانی دبیته ئه‌كر، پێدڤیه خوه ژ ڤێ چه‌ندێ بپارێزین، چونكو دبیته ئه‌گه‌رێ قه‌له‌ویێ.
– نشا زوو خراب دبیت و شێوێ خوارنێ به‌رزه دكه‌ت و ئێدی تو نه‌شێی خوارنه‌كا ته‌ڤاڤ ژێ دروست بكه‌ی.
– هه‌كه ته ب دروستی بڤێت بو ده‌مه‌كێ درێژ نانی بپارێزی، تو دشێی فریزه‌ری ب كاربینی، تو دشێی نانی بكه‌یه دناڤ كیسێن پلاستیكی یان یێن ئه‌لمنیومی دا، داكو ژ سه‌قایێ شه‌هگرتی و ئوكسجینی بهێته پاراستن و خراب نه‌بیت.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
