شنگال پشتی هەشت سالێن پر رامان و تژی كول و كۆڤان
بەختیار قادر
ل گۆرەی ئامارێن پشت راستكری یێن رێڤەبەریا گشتی یا كاروبارێن ئێزدیان ل هەرێما كوردستانێ ئاماژەكریە كو 6417 كەسێن ئێزدی هاتنە كوشتن و گرتن ل3/8/2014،ل دەما رێكخراوا داعش یا تیرۆری هێرشی قەزا شنگال و گوند و كۆمەلگەهێن وێ دەڤەرێ كری،تیرۆرستان ب شێوەكی هۆڤ و درندانە و كرێت تاوانێن دژی مرۆڤایەتیێ دەرهەقی ئێزدیان دا ئەنجام دان و ب سەدان خەلك كوشتن و ب هەزاران ژی گرتن و كەنیزەكرن و بێ سەروشوونكرن،هەروەسا بتر ژ 360 هەزار خەلكێ دەڤەرێ دەربەدەر و ئاوارەبن،پشتی هەشت سالێن كۆمكوژیێ و پر رامان و تژی كول و كۆڤان هەتا نۆكە رەوشا شنگالێ رۆژ بۆ رۆژێ بەرەف خرابتر دچت و خەلكێ وێ هەتا رادەیەكی زۆر بێ هیڤی و ئۆمێد بووینە.
رۆژا 3/8/2022دبتە هەشتەمین سال بسەر كۆمكوژیا بسەرێ كوردێن ئێزدی دا هاتی،كو كۆمكوژیەك بوو،تاوانەك بوو هەتا نۆكە ژی د هزرا چ مرۆڤان دا نەبوو،ئەڤ برینا كوور چ جاران د دلێ مە و هزرا مەدا دەرناكەڤت دێ هەر مینت برینەكا كوور،چنكو چوو جاران ل پێش چاڤێن مە ناچت ئەڤ تاوانا دژی مرۆڤایەتیێ،هێرشا دەولەتا ئیسلامی یا ب ناڤێ(داعش) بۆ سەر شنگالێ ب دڕندەترین كۆمكوژی دئێتە هژمارتن كو د ڤان سالا دا هاتینەكرن،د ڤی دەمی دا جیهان د بلندیا پێشكەفتن و پێشڤەچۆنان دایە،بێگۆمان ئەڤا ب سەرێ كوردێن ئێزدی دا هاتیەكرن جینۆسایدە،ئەگەر ئەم بەحسێ هێرشا ل سەر شنگالێ بكەین،دڤێت بێژین جینۆسایدكرنا كوردێن ئێزدی ژلایێ دەولەتا ئیسلامی ڤە یا ب ناڤێ(داعش)،تشتێ ئەم هەموو ئیشاندین و برینداركرین كو هندی د ژیانێ دابین ئەڤ برینە د دلێ مەدا ساخ نابت دێ هەر یا ئازریایی و كوور بت،ئەو ژی برنا كچ و ژنێن ئێزدی بوو، ژبلی كوشتن و ژناڤبرنا چەندین زەلام و زارۆیان ب ساخی بن ئاخكرن و ب دڕندەترین شێوە ئەشكەنجەدان،ب زۆری دینێ ئیسلامێ ب سەردا دسەپاند،هەتا وی ڕادەی ئەو كەسێ نەببا موسلمان دكوشتن و سەر ژێ دكرن، هەروەسا ب زۆری و زۆرداریێ شەهدە پێ دئینا و نڤێژ پێ دكرن،گهۆرینا دیانەتەكی ب دارێ زۆریێ ب راستی ئەو بخۆ ژی جینۆسایدەكا گەلەكا مەزنە د دیرۆكا جیهانێ دا.
جینۆسایدا ئێزدیان هێشتا یا بەردەوامە ژبەركو چارەنڤیسێ ب هەزاران گرتیان یێ دیارنینە و بێ سەر و شوونن و چەندین گۆڕێن بكۆم نەهاتینە هلدان و ب هەزاران ئێزدیێن خەلكێ شنگالێ ئاوارەنە و ژیانەكا سەخت و دژوار دناڤ كەمپان دا دەرباز دكن و ئەڤە هەشت سالن دناڤ كول و خەم و كۆڤان و ئێش و ئازار و نەخۆشیان دا دژین،ئەڤە د دەمەكی یە ل سەر ئاستێ نێڤ دەولەتی سستیەكا مەزن ب كەیسا جینۆسایدێ ڤە دیارە و لدووڤ زانیاریێن ڤەكۆلەرێن ئێزدی ددەنە خویاكرن كو ئەڤ كەیسە نەهاتیە لڤاندن و جڤاكێ نێڤ دەولەتی ب نهێنی كار ل سەر دكت و هێشتا چوو دیار نینە.
خالەكا دیتر من دڤێت ئاماژێ پێ بدەم دگەل هاتنا رۆژا رەش و ڤێ بیرەوەریا دلتەزین و ب ئێش كو چوو جاران نائێتە ژبیركرن،پێتڤیە ئەڤ یادە ب شێوەیەكی بەرفرەهـ ل سەرتاسەری جیهانێ بێتە ساخكرن و قەبارە و بەهایێ ڤێ جینۆسایدا مەزن ئەوا ل دژی ئێزدیان هاتیە ئەنجام دان نەئێتە كێمكرن،داكو جیهان هەموو بزانت چ ب سەرێ ئێزدیان دا هاتی یە و نۆكە دچ رەوش و حال دا دژین.
هەڤدەم دگەل بیرەوەریا هەشتێ یا جینۆسایدا ئێزدیان،رەوشا شنگالێ زۆر ئالۆزبوویە و چەندین هێز و گرۆپێن جودا جودا دناڤدا پەیدابووینە و بووینە ئەگەرێ نەبوونا تەناهی و ئارامیێ ل دەڤەرێ،زێدەباری هندێ هێشتا ب هەزاران خەلكێ شنگالێ ئاوارەنە و نكارن جارەكا دی ڤەگەرنە سەر مال و حالێ خۆ ژبەر هەبوونا ڤان گرۆپان، لەورا بۆ قورتالبوون ژ رەوشا نۆكە باشترین چارەسەری ئەوە رێككەفتنا دناڤبەرا هەولێر و بەغدا دا لدۆر شنگالێ بێتە بجهئینان،داكو ئێدی خەلك ب سەرفەرازی بزڤرن و دەست ب ژیاناخۆ یا ئاسایی بكن.
