عێراق و پاشه‌رۆژه‌كا نه‌ديار!
كيڤى عارف
ئه‌گه‌ر ئه‌م ل دیرۆكا عیراقێ بنێرین تا نها چ جاران ئه‌ڤ ده‌وله‌ته برره‌نگه‌گێ ئاشتیانه نه‌ژیایه، ئه‌و ژی ژبه‌ر چه‌ند ئه‌گه‌ران، دروستبوونا عیراقێ نه ب ره‌نگه‌كێ سروشتی دروست بوویه، به‌لكو زیده‌تر ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیێن هنده‌ك وه‌لاتێن زلهێز دروست بوویه، تایبه‌تی پشتی ده‌ركه‌تنا په‌ترۆلێ ل عیراقێ وان ئه‌ڤ چه‌نده ژ به‌ر به‌ژه‌وه‌ندیێن خوه كر، تایبه‌تی بریتانیا، ده‌مێ سالا ١٩١٤ عیراق داگیركری، پشتی ڤه‌كۆلین و خواندنا عیراقا وی ده‌می بۆ بریتانیا دیار بوو، كو عیراقێ ئاریشێن عه‌شائیری و تائیفی هه‌نه، ژبه‌ر هندێ ئه‌و زوو ب ڤێ لاوازیا وان حه‌سیان و شیان كونترۆل بكه‌ن، و ب رازیكرنا سه‌رۆك عه‌شیران شیان گه‌له‌ك تشتا بده‌ست بێخن.
ل سه‌ر ئه‌ڤێ چه‌ندێ (المس بێل) كو كه‌سه‌كا بریتانی بوو سالا ١٩١٤ هاتبوو عیراقێ گه‌له‌ك ڤه‌كۆلین كرن و پرتووك ل سه‌ر جڤاكا عیراقێ دنڤیسین دیار كربوو، كو عیراق فره عشائیری و تائیفی یه یێ دڤێت عیراقێ داگیر بكه‌ت بلا ده‌ستپێكێ سه‌رۆك عه‌شیره‌ت و كه‌سێن مه‌زهه‌بی قاییل بكه‌ت وه‌سا دكارن عیراقێ كونترۆل بكه‌ن، ئه‌ڤجا ئه‌گه‌ر ئه‌م پێداچوونه‌كێ بۆ ئاخفتنا ڤێ نڤیسه‌رێ بكه‌ین دیار دبیت هه‌ر ژكه‌ڤن وه‌ره تا نها عیراق و پێكهاتێن وێ، نه ب ره‌نگه‌كێ سروشتی ژیاینه، به‌لكو ئیرادا وان یا بهێز نه‌بوویه، كو بشێن ئه‌و ب خوه خوه برێڤه ببه‌ن. ده‌مێ سالا ١٩٢١ عیراق وه‌ك ده‌وله‌ته‌ك نه‌ته‌وه‌یی هاتیه راگه‌هاندن. كێشا ویلایه‌تا مووسل هه‌ر مابوو د ناڤبه‌را توركیا و عیراقێ دا، یا دیار بوو كو بریتانیا باش زانی ڤێ یاریێ بكه‌ت و ب رێكێن خوه یێن تایبه‌ت، شیا ویلایه‌تا مووسل بئینته سه‌ر له‌شێ عیراقێ ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه.
ل ڤێره من دڤێت ئاماژێ بده‌مه سه‌ر هندێ چما عیراقێ ئارامی ب خوه‌ڤه نه‌دیتیه، سروشتێ وێ و پێكهاتێن وێ هه‌بوونا مه‌زهه‌ب و ده‌ستێن وه‌لاتێن هه‌رێمی و زلهێز به‌رده‌وام د ناڤا ڤێ گێله‌شوكا قرێژی دا هه‌یه و یا هه‌ی، دیسان ژبیر نه‌كه‌ین ده‌مێ عیراق سالا ٢٠٠٣ هاتیه ئازادكرن ژلایێ ئه‌مریكاڤه، دهاته چاڤه‌رێكرن كو عیراق ئێدی دێ ئارام بیت و بیته نموونه بۆ جیهانێ، به‌لێ مخابن هه‌كه خراپتر نه‌بوو هه‌ر باشتر نه‌بوویه، واته ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ چ مه‌ره‌م نه‌بوون كو عیراقێ خوه‌ش بكه‌ن، به‌لكو مودێلا وان ئینایه عیراقێ ژ مودێلا ئه‌ڤغانستانێ باشتر نه‌بوو، ب ڤی ره‌نگی ئه‌مریكا شیا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه یێن مادی پێك بینت، كو نها ژی عیراق بمینیته د به‌رژه‌وه‌ندیا ئه‌مریكا دایه، ژبه‌ر كو مودێلا وان یێ ئینایه عیراقێ و ئه‌ڤغانستانێ مودیله‌كا شێلی یه و پری ئاریشه‌یه، نها ژی ئه‌و دشێن پرسگرێكێن عیراقێ چاره بكه‌ن ئه‌ما ئه‌وان نه‌ڤێت به‌لكو، ب ڤی ره‌نگی زێده‌تر د به‌رژه‌وه‌ندیا وان دایه، ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كی په‌ترۆله كو ده‌وله‌تێن جیهانی چاڤ ل عیراقێ بیت و نه ئارام بكه‌ن.
هه‌لبه‌ت بوویه‌رێن نها نه دنوونه، به‌لكو چه‌ندین جاران ئه‌ڤ تشته ل ڤێ دوله‌تێ سه‌رهلداینه، به‌لێ تشتێ نوو د ڤێ هه‌ڤكێشا فره‌نه‌ته‌وه‌ی و مه‌زهه‌بی دا هاتیه زێده‌كرن، داعشه ژبه‌ر كو ئه‌ڤ رێكخراوه گه‌له‌ك ده‌ست دگه‌ل هه‌نه، باشه ئه‌و چه‌وا شیان پارێزگه‌هه‌كێ ب چه‌ند ده‌مژمێره‌كا دا بستینن، یا دیاره كو وه‌لاتێن زلهێز بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ل عیراقێ بكاردئینن، ئه‌ڤه ژی پتر مفای ژ پرسگرێكێن تائیفی دبینن، زوو به‌ربه‌لاڤ دبن. چاره‌نڤیسێ عیراقێ د ڤان بوویه‌رێن ئالۆز دا، ب پلا ئێكێ گه‌ل زه‌ره‌رێ دبینیت و ده‌ربه‌ده‌ر و دهێنه كوشتن و گه‌قكرن.
ئه‌ڤ گۆتاره ل مالپه‌رێ ئه‌ڤرۆ نيوز،ل 20/6/2016 به‌لاڤ بوويه.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
