شنگال و كۆچكرن
جوان عزەت 
وەكو یادیار ئەو جینۆسایدا ل شنگالێ دا روودایی، باندۆرەكا هەرە مەزن بوو كو ب پێگەهێ وی یێ جوگرافی، ئابووری، مرۆڤی، كۆمەلایەتی، گشتوكالی، مولكایەتی و…هتد هاتیكرن، چنكو شنگال ب دەوروبەرێن خۆڤە هێمایێ وی سەقایێ ئارامێ ئێزدیاتیێ بوو، یان مرۆڤ دكارت رۆنتر ئاماژێ بدەتە هەبوونا شنگالێ رەنگە دەمێ مرۆڤ ناڤێ وێ دبێژت هنگی رەوش و كەلتۆرێ وێ و جڤاكێ ئێزدی دئێتە بیرا مرۆڤی،ژبەركو ئەو ناڤ بناڤێ ئێزدیبوونێ هاتیە ناڤداركرن،چنكو دەڤەرا شنگالێ لسەر سنوورێن هەرێمێ بۆ دەوروبەرێن عێراقێ ژی دەڤەرەكا سنووری ستراتیژی بوویە،لەورا گرنگیا وێ د وێ چەندێ دا دئێتە دیتن،كو كوردێن ئێزدی ژی خودان وەرا، وار و جیێن خۆ یێن رەسەنن،ژلایەكی دی ڤە رەوشا ئیرۆ یا هەرێم و جڤاكێ كوردی و ئێزدی وە دكت، مرۆڤ لدۆر چارەسەركرنا كێشە و ئاریشەیێن مرۆڤایەتی بگەرت و دەست ب لێگەریانا بەرسڤێن وان ئاستەنگان بكت،ئەوێن لسەر ئاستێ جیهانێ دئێنە روودان و ل هەرێمی بووینە كێشەیێن دۆمدرێژ، هەتا وی ئاستی كو پرانیا كەسێن دەوروبەرێن كوردستانێ و شنگالێ بەرەف هێزا كۆچبەریێ چۆینە و هەتا نهۆ بەردەوام كۆچبەری وەلاتێن بیانی دبن،بەلێ ل ڤێدەرێ پرسیار ئەوە ئەرێ پشتی داگیركرنا شنگالێ ژلایێ رێكخراوا داعش ڤە چەند دووڤچۆن بۆ ڤی جۆرێ كێشێ هاتیەكرن،كو خەلكێ شنگالێ كۆچبەر نەبت؟ یان ئەرێ ئاریشا وێ چەندێ هاتیە چارەسەركرن، كو ئێدی شنگال وەكو بەرێ بێتە ئاڤەدانكرن؟ دیارە، ئەڤ چەندە رێگری و ئەگەرێ بەربەلاڤبوونا وێ چەندێ یە،ئاوارەیێن شنگال و دەوروبەر قەستا چۆنا وەلاتەك بیانی بكن و ڤەدەربن ژ ئاخا خۆ، نموونە،هەر جیەكی مرۆڤ لێ ژ دایك دبت ئەو جی دبتە مالا مرۆڤی یا كەلتۆر، چاند، زمان و ئاڤاكرنێ، چنكو مرۆڤ هەست ب ئینتمائا هزری، هەبوونێ، پاراستی و مولكایەتیێ لسەر وێ ئاخێ دكت،لەورا دەمێ جڤاكێ ئێزدی بەرەف دەرڤەی وەلاتی دچت ئەو هەست پێ دكت،كو بوویە پەنابەرەك هاڤیبووی د وەلاتێ خۆ دا و پیرۆزیا وی دجی و وار و ئاخا وی دا نەمایە، لەورا هنگی ئەو ناچار دبت پەنایێ بۆ جیەكی دی ببەت و ل وی جی فێری جۆرە سیستەم و كەلتۆرەكی دووری نەریتێ خۆ دبت،رەنگە ئەڤە ژی هزرا وی لسەر ئاخا وی وندا دكت و دبتە كەسەكی تام بیانی و ژ خونیانیێ دئێتە جوداكرن،سەرەرای وێ چەندێ ژی هەم دبتە مەترسیەكا مەزن لسەر كێمكرنا دەستكەفت و بەگراوەندێ جڤاكێ ئێزدی،ئەنجام:ئەڤجا ب هزرا من، شنگال و كۆچكرن نە ئێكەم تراژیدی و نە داوی تراژیدی بوویە، بەلكو ب چەندەها سالانە گەلێ كورد و تایبەت جڤاكێ ئێزدی راستی ڤێ قركرن و تالاكرنێ دئێت،بەلێ گرنگیا وێ چەندێ ئەوە مرۆڤ ژ بێهنا نەتەوە و مرۆڤایەتیا خونیانی دوورنەكەڤت،بەلكو هەردەم وێ چەندێ بسەلمینت كو هەر مرۆڤەكی ژ جۆرە ئەدیانەكێ بت،گرنگە خودان هێزا خۆ یا نەتەوەی و نەریتی بت و خۆ دووری موخاتابا ئێش و ئازارێن سەرەدەستان ببینت،ئانكو پتر پێكۆلا وێ چەندێ بكت كو وێنەیەكی گونجای و جێواز بۆ گەلێ خۆ بكێشت و نیگاربكت،داكو ئەو دیرۆكا ب سالانە هاتیە نڤیساندن هەر بمینت فەرهەنگەكا خۆراگر.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
