ژ كەلەپۆرێ باب وكالا.. دابینكرن وپەیداكرنا ئاڤێ
ئلیاس نەعمو خەتاری
دابینكرن وپەیداكرنا ئاڤێ وعەمباركرنا وێ و چێكرنا بەنداڤ وغەبرا لسەر دەمێ باب وكالا وەكی ئەم هەموو دزانین ومێژوو ودیرۆك ڤێ چەندێ خویا دكت هەر دیسان ژ گۆتنا ئاڤ ژیانە،ئانكو هەر ئەردەكی ئاڤ لێ نەبت ژیان لێ نینە و جوگرافیا هەر جیەكی وهەر مللەتەكی وەسا دیار دكت ئاكنجیبوون هەر دگەل رۆبارا و دەریا یا بوویە هەر ژ دەست پێكا پەیدابوونا مرۆڤا وتا سەردەمێ میزۆبۆتامیا جیهانا دناڤبەرا هەردوو رۆبارین دیجلە وفورات وتا ئیرۆ رۆژ مرۆڤ لدووڤ ئاڤێ دگەرێن لدەمێن بەرێ ناچار دبوون بخۆ ئاڤێ پەیدا بكن هەر بچی رەنگی با.
بیر و كۆلانا بیرا بۆ پەیداكرنا ئاڤێ لهەر گوندەكی و باژێرەكی دێ هاتبانا خەلكێ گوندی ل دۆل ونوال وئەردێن ب ربسە و نزم گەریابانە ودێ دەست ب كۆلانێ كربانە تا ئاڤ تێ هاتبا وپاشی دێ ئەو بیر جوان بەركربانە وئاڤا كربا هەكە ئاڤا وێ یا خۆشبا دێ بۆ ئاڤا مالێ دەست نیشانكربا وهەكە نەهاتبا ڤەخوارن دێ بۆ بژوونیێ وپاقژیێ وحەیوانی هاتبا دەست نیشانكرن،هەلبەت بیرێن ئاڤدانا پەزی حەودەك درێژ پێڤە چێدكرن بۆ ئاڤدانا پەزی ودۆلكەك بسەرڤە دروستكرن بۆ كێشانا ئاڤێ وحەود تژی ئاڤ دكر وپەز بەردانە سەر لدەمێ ئاڤدانێ،خەلكێ گوندێن نێزیكی بیرا ب جەڕكا وبەرمیل وراویا ئاڤ دكێشانە ناڤ مالێ بۆ ڤەخوارنێ وپێتڤیێن دن ئێت مالێ ، ل وەرزێ زڤستانێ و لدەمێ باران بارینێ وبەفر وسر وسەقەمێ خەلكێ گوندا ل وی دەمی دەست فڤلا نەتمان لێ رادبوون ب كۆلانا غەبرێن مەزن لدۆروبەرێن گوندی وباش دخومدكرن بۆ عەمباركرنا ئاڤا وەرزێ زڤستانێ ژبۆ وەرزێ هاڤینێ كو تا نهۆ هنەك غەبر ماینە لێ پتریا وان هاتنە خرابكرن ژبەركو كار پێ نەما ، ژوان غەبرا ئەوێت من ب چاڤێن خۆ دیتین ل گوندێ خەتارێ غەبرا حكیم فێرس بوو كو ئیرۆ مەیدانا عید و تواف وجەژنایە و غەبرا مەندۆی وغەبرا هەسەدیێ ل رۆژئاڤایێ گوندی بوو ئیرۆ قوتابخانا كەڤنار لسەر هاتیە ئاڤاكرن،هەژی گۆتنێ یە ئەڤ غەبر نە خەلكێ خەتارێ چێكریە بەلكو ل دەمێ فەرمانا ئەرمەنیا ژلایێ توركاڤە خەلكێ ئەرمەن رەڤینە تا گەهشتینە خەتارێ یە بخۆ ئەو غەبرە چێكربوو ژبۆ عەمباركرنا ئاڤا بارانێ ل وەرزێ زڤستانێ ، دابینكرنا كانیێن گوندا وبەرهەڤكرنا دۆروبەرێن وان كانیا ژبۆ خرڤەكرنا ئاڤێ ب مەرەما مفا ژێ وەرگرتن ل وەرزێن دن تایبەت وەرزێ هاڤینێ ژبەركو ئەڤ وەرزە ژ وەرزێن دن گەرمترە وباران لێ نابارت.
هەر دیسان نائێتە ژبیركرن ل دەمێ پالە وجۆتیار دچۆنە سەر كارێ خۆ لناڤ زەڤی و ورەزێن ژبۆ چاندنیێ وچنینێ تایبەت لدەڤەرێن بەرێ یێن چیایا وبن كەندا دێ هاتبانە هندەك جیێن تایبەت كۆلابانە وپاش ڤەدابان تا ئاڤا كانیكێت زەلال تێ هاتبا بۆ ئاڤ ڤەخوارنێ لسەر كاری بخۆ بكاردئینان ،دیسان ل دەڤەرێن چیا ول وەرزێ زڤستانێ ل دەمێ بەفربارینێ گەلەك خەلك رادبوون بكارێ هەلگرتنا بەفرێ بۆ وەرزێ هاڤینێ لێ چاوابوو ئەڤ كارێ هەنێ دێ هاتبانە كوریین جحێل وگەنجان چێكربان ژهرە گرۆپەك بۆ جیەكی چیایی دچۆن بەرەف زنار و ودلێن تەنك و دێ بەفر بەردابانە خوارێ بۆ بنی و ئێك دوەكا لبنی دێ رابانە ئەو بەفر ل وێدەرێ عمارەت بجیە كربانە ل جیێن فێنك و سیبەر و دێ ل وێدەرێ كۆمكربان بۆ وەرزێ هاڤینێ دێ هاتبانە ئەو بەفر ئینابا دەر و بۆ تژیكرنێ و وڤەخوارنێ بكار ئینابا،هەروەسا ئەگەر بیین وبەحسا ئاڤێ وبارانێ بكەین دئایینێ مە یێ ئێزدیاتیێ دا دێ بینین پرە ژ داخوازا خێر وبەرەكەتێ وهاتنا بارانێ وپاراستنا خەلكێ مە ژ مەترسیێن وێ ، ئێزدیان خوداوەند هەینە بۆ ڤێ چەندێ دبێژنێ خودانێ با وبارانا مینا پیر مەهمەد رشان ل پشتا چیایێ مەقلوبێ وپیرێ عەورا ل چیایێ شنگالێ كو گەلەك جاران ئێزدی داخوازیێن باران بارینێ ژێ دخوازن تایبەت ل سالێن هشكاتیێ وكێم باران،داكو ئەو خاس وباب چاك هیڤیەكێ وداخوازەكێ ژ خودێ بكن باران ببارت.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
