بەخت یێ شاشە یان مللەت یێ شاش دهەلبژێرت ..؟
خەلەف سەعید شەرەفانی
دناڤ هەر رێڤەبەریەكا عێراقێ مافیایەكا بچووك هەیە رۆلەكی سەرەكی د لڤاندنا پەیكەرێ كاریگەری دا هەیە،ئەم هەموو بەحسێ گەندەلیێ دكەین ب چەندین شێوازێن جۆرا وجۆر، بەلێ هەردەم ئەم ئاماژە ددەینە گەندەلیا كاریگەری و دارایی و دەست پێ دكەین ب كێمكرنا سیاسیێن پایەبەرز بووینە جیێن دەستهەلاتێ وكارینە لسەر كورسیا تایبەت ب خزمەتكرنا وەلاتیان روونن، بەلێ رابوون ب گهۆرینا ناڤێ وێ بۆ كورسیا شانازیێ و ناڤ ودەنگیی‌َ و بەرژەوەندیێن كەسایەتی دوور ژ ناڤێ خزمەتكرنا گشتی و راستیا ڤێ چەندێ كو ڤان كەسان چ گونەها خۆ نەبوویە كو گەهشتینە جیێ دەستهەلاتێ و كۆنترۆلكرنێ دچارەنڤیسێ ڤی وەلاتی دا و پتریا وان د گەندەلیێ و بەنداتیێ دا ل ئێك ئاست دا ژیاینە ئەڤجا مللەت كێماسیا خۆ دبینت كو بەختێ وی یێ خوارە و د راستی دا كو وان دەنگێ خۆ یێن داینە هەلبژارتنێن خەلەت و كرینە حاكم لسەر خۆ، چنكو گەندەلی دیاردەكە هەموو لایەنێن جڤاكی ڤەدگرت و پەیوەندیێن وێ دەست پێ دكت ژ دەولەتێ ب دەزگەهێن وێ یێن فەرمی پەرلەمان و حكوومەت و دادگەه و دەزگەهێن رەوشەنبیری و پەیامی و ب كەسانێن د كاروبارێن خۆ یێن رۆژانە ب داوی دئێت.
ئەڤجا ژ گرنگترین دیاردا گەندەلیا دارایی ل عێراقێ: لاوازیا چارەسەریا زانستی یە ئەوێن وەزارەت و دام ودەزگەهێن دەولەتێ پێكڤە دگهۆرت بۆ مەیدانا ناكۆكی دناڤبەرا پارتان ئەوێن كارین دلسۆزیا وەلاتی دەرباز بكن،و ژێكجوداكرنا زارۆیێن دەولەتەكێ،ب تنێ بەلكو ژێكجوداكرنا زارۆیێن باژێرەكی ب تنێ زێدەی لسەر هند‌ێ شێوێن جوداكرنێ ل ناڤ خێزانەكێ دا، دەستهەلاتا ڤان پارتان لسەر چەند ژ كارمەند و سەرۆكێن رێڤەبەری، ب شێوەكی كو ب زەحمەت بكەڤنە بەر حسابێ،چنكو گەندەلیا كاریگەری دئێتە نیاسین ئەو رەفتارە ل پشت ب سەرپێچیێ ب ئەركێن فەرمی دسەكنت یێن گرێدایی ب كارێن گشتی ژ بەر بجهئینانا مفایێن تایبەت، هەروەسا گەندەلیا دارایی دئێتە نیاسین ئەوە وە ل كەسەكی دكت كو سەرپێچیا پێزانینان و قانوونێن دارایی ئەوێن پالدانێن كار رێكدئێخت دبتە ئەگەرێ مەزاختنا یان دزینا یان پووچكرنا دراڤێن گشتی.. و ژ دیاردێن نەرێنی یێن رێخستنێن كاریگەری ل عێراقێ تووشی بتێ و دیاردبت لسەر رەفتارێن و سروشتی رەوشتی كاركەرێن تێدا و ئەو ژی نە رازیبوونا كارمەندان و دەزگەهێن تێدا كاردكن، ئانكو مانا وی ل رێڤەبەری كو گرێدایی ب دەستڤەئینانا دراڤەكی و نەكو كەسایەتیا وی یا گرێدایە ب دەزگەهی ڤە، ئەڤە هەستەكە پەیدا دبت ژ ئەگەرێ ڤالابوونا رۆلی وی دناڤ رێڤەبەریێ دا كو دبتە ئەگەرێ نەمانا پەیوەندیان دناڤبەرا وی و كارێ ویدا ژبەر نەبوونا رۆلەكێ كارتێكەر بۆ وی دئێكگرتنێ دا.
ل ڤێدەرێ گەلەك شێوە یێن هەین بۆ ڤی جۆرێ ئاستەنگی كو بۆ نموونە ڤەگوهاستنا كارمەندەكی بێی كو لێپرسین یان هەولدەن بەرژەوەندیا وی یان ئەوا وی جودا دكت ژكارمەندێن لگەل دكاری دا رەوشەكا نەرێنی یە كارتێكرنێ لێ دكت ب شێوەكی راستەوخۆ لسەر رۆلێ كارمەندی و جیێ وی ل دەزگەهی و ئەو نەرێنیا دیاردبت لسەر پالدانا كاری دئێكگرتنا كاریگەری دا،ژێكڤەبوونا كاریگەریا حكوومەتێ تووشی رەوشێن نە یێن ساخلەم ژی دبت چێدبت نمرا وی ب زێدەهی دبن گەندەلیا رێڤەبەری دا بت كو ئەو نوونەراتی یە یا ب هندی رادبت كو وزەیا گەنجان نەهێلن و نەمانا شیانێن زانستی یێن كو نەرێنی كارتێكرنێ لسەر كارێ تمامكری ل رێڤەبەریێن تایبەت و ئەڤە ژی كارتێكرنێ ل جۆرێ خزمەتكرنا پێشكێشكرنێ دكت یا كو د بەرژەوەندیێن هەڤوەلاتی دا.
ئەڤجا دبینین دناڤ هەر رێڤەبەریەكا ل عێراقێ دا مافیایەكا بچووكا ئێكگرتی بنەجه بووی ل گەهێن ئەكتیڤ ل وێ رێڤەبەریێ و رۆلەكی سەرەكی یێ هەی دلڤاندنا پەیكەرێ كاریگەری دا، ئەوە یێ لدۆر كۆنترۆل و دەستكەفتنا پرۆژەیێ بۆ پشتگیریا مانا وان دزڤرت و پاراستنا بەرژەوەندیێن وان یێن كەسایەتی و ئەوێن بەهرا پتر لدۆر ژێدەرێن هێزێن دەرەكی یان كاریگەریێن بلند بۆ پاراستنا وی،نەبوونا سەركردایەتیێن كاریگەری یێن رەوشەنبیری یێن بەرفرەه و تمام بۆ چێكرنا بریاران و نەبوونا زیرەكیا كەسایەتی یا كو بەس بت بۆ گهۆرینا كارتێكرنێن گرنگ بۆ قەدەغەكرنا لەزكرنا پێشكەفتنێ،ئەڤجا ژڤێدەرێ دكارین خالێن نەدروست شرۆڤە بكەین.. بۆ زانین كو ئەم دزانین ئاریشە ل كوڤەیە ب دروستی.. كو هەلبژارتنێن مە ب دروستی دخەلەت بوون و نە دروست بوون.. و نە د سەركەفتی بوون.. ئەڤجا لسەر مە ئەرك و پێگیری یە، ئەم داخوازا لێبۆرینێ ژ تبلێن خۆ بكەین ئەوێن مە درەنگی موور هەلاندی.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
