نڤیسكاری ل دەڤەرێ كلیلا ئێكێ یە بۆ ڤەژەنكرنا هزر و ئەقلێ تاكی دبوارێ رەوشەنبیریێ دا
جوان بەرواری
چینا رەوشەنبیریێ چینەكە كو بەردەوام دناڤا چەندین بوویەرێن جڤاكی ڤە دئێتە خەملاندن،هەر رەوشنبیریەك ژ سیستەمەكێ تایبەت پێكدئێت ئەو ژی مینا رەوشەنبیریا ” مرۆڤایەتی ، گیانی ، زاتی، ئەخلاقی، رەفتار و رێزگرتن، مەعریفی هتد…”،ئەگەر ئەڤ رەوشەنبیریە هاتە بەر بەلاڤكرن و جڤاك ڤەگرت، بێگومان وی دەمی جڤاك یێ ئامادە ژ تەڤنێ نەزانینێ بێتە رزگاركرن.
ل ڤێرە رەوشەنبیری ئێك ژ بنەمایێن هەرە گرنگە دناڤا مللەتان دە، ئەو مللەتێ رەوشەنبیری تێدا نەبت بێگومان مللەتەكێ پێشكەفتی ژی نابت،ئەگەر بێن لسەر تەوەرێ رەوشەنبیریێ ب سەكنین دێ بینین كو رەوشەنبیری بوویە ئێك ژ ئالاڤێ خورتكرنا كولتۆران، ژبۆ ڤێ یەكێ ژی ئەو جڤاكێ خۆ ب رەوشەنبیر دزانن جڤاكەكێ ساخلەمە،لەورا ل دەڤەرا مە ئەو هەولدان و كارڤەدانێن دئێنە ئەنجام دان، دڤێت لسەر رەوشەنبیریا خێزانێ و جڤاكی د خورت بن، چنكو ئیرۆ كۆمەلگەها مە پێتڤی ب مێتۆدێن رەوشەنبیریێ یە ب هەموو ئالان ڤە، بگرە ژ ئالیێ “زانست و زانینێ، رەوشەنبیریا سنێلەی ، تاكی ، خێزانی ، جڤاكی هتد…” ،دیسان ژئالیەكێ دنڤە رەوشەنبیریا مادی، مانەوی وەك “جوگرافی ، سیاسەت ، ژێرخانە ، سەر خانە ، پلاندنانی ، سیستەمێن پەروەدەری و…”،ئەڤە هەموو دگرنگیا جڤاكێ كوردی دانە كو سوباهیا دەڤەرێ بەرەف پێشكەفتنێ بچت،گرنگترتین خالا كو ئەم لسەر تیۆرێن پێشكەفتنا رەوشەنبیریێ ڤە دبینن بەحس بكەین،ئەوە كو هەر جڤاكەكی و مللەتەكی ،پێتڤی ب كۆمەلگەهەكا پلە بلند هەیە دئاستێ رەوشەنبیریێ دە،نموونە ئەگەر ئەم تەماشە ل جڤاكێن بیانی بكەین دێ بینین پشتی دەركەقتنا جیهانگرییا مودێرن، مللەت پێشكەفتن و زانینا تەكنۆلۆژیایێ كاریگەریەكا زۆر كرە لسەر هزرو نێرینێن مرۆڤێ بیانی، ب هەموو چارچووڤان ڤە رەوشەنبیری بەلاڤ بوو هەتا نهۆ ئەو سیادەتا ل ئەورۆپایێ لسەر هێلا ” ئەخلاقی ، مرۆڤایەتیێ ، یاسا ، رێزگرتنێ ، مافێ مرۆڤ و…”هاتە رستن ،چنكو ئەوان هزرو كەڤنە شوپ دان ئالیەكی ژێك ڤاڤارتن و دیسان سیاسەتا ئەقلێ رەوشەنبیریێ هلدا، ژبەركو پلانا وان پلانەكا ستراتیژی بوو.
ئەگەر ئەم ل جڤاكێ كوردی بنێرین دێ بینین كو ئاستێ رەوشەنبیریێ هەتا نهۆ ل دەڤەرێ دئاستەكێ لاواز دایە، گەلۆ بۆچی ؟ ژبەركو ئەو هێزا د هزرا مرۆڤێ كورد دە بوویە پاشخانەكا دیرۆك نەكارپێكری،چنكو هشمەندێ كورد ل دووڤ شەكرنا دیرۆكێ گاڤێن خۆ هاڤێژتینە،لەورا ل ڤێرە تشتێ كو ئەم گرنگیێ بدەینێ ئەوە خێزان بەرەف ئاستێ رەوشەنبیریێ ڤە بچت،هەر خێزانەكا رەوشەنبیری تێدا نەبت، بێگومان دێ بتە خێزانەكا تاری و كۆرە، ژبەركو هەڤركیا ئیرۆ وێ یەكێ مە د هێلتە دپاش دا كو ئەم ل درەنگ مانا خۆ بگەرێن.
گرنگترین خال ئەوە دەما خێزانەكا خودان باوەرنامە بێتە ئاڤاكرن، وی دەمی دەیك و باب دێ هەولدەت زارۆكێ خۆ ژی ب هاریكاریا وێ باوەرنامێ كەتە زارۆكەكی ب بەرهەم ،گەلۆ چاوان ! ئێكەم پێنگاڤا رەوشەنبیریێ ئەوە دەما كو، تاك بخۆ هەولبدەت بریارێ بدەت بێ كو جڤاك یان چوو لایەنێن دی بریارێ پێش ڤە بدەن، پاشان ڤیانێ پەیدابكت ل جەم خۆ ، هەردەما دەیك و باب خودان مافێن خۆیێن زانینێ بن وی دەمی ئەو دبنە پالدەرێن هەرە سەرەكی ژبۆ تاك و زارۆكێن خۆ،خالا دی ئەوە، پێتڤیە پلانەك بۆ بێتەدانان و لسەر وێ پلانێ رۆژانێن تاكی ب خووندان و نڤیسین بێنە بۆراندن،هەروەسان تەكنلۆژیا بوویە ئێك ژ ئالاڤێن هەرە سەرەكی یێن زانستی كو ئەو ژی رێیەكا هەرە گرنگە، تاك خۆ تێدا ب بینت دهێلا زانست و رەوشەنبیریێ دان ژ ئالیەكێ دنڤە جڤاكێ مە داب و نەریت گەلەك خالێن دی یێن رەوان تێدا هەنە ئەڤە ژی ڤەكرنا دەرگەهەكێ دی یێ رەوشەنبیریێ زانستی ڤە دكت كوتاك ب خۆ سەربۆران و رەوشەنبیریێ ژێ وەربگرت،سەرەرای وێ یەكێ ژی نڤیسكاری ل دەڤەرێ كلیلا ئێكێ یە بۆ ڤەژەن و نووكرنا هزرو ئەقلێ تاكی د بوارێ رەوشەنبیریێ دا كو باندۆرا وێ لسەر كاركتەركرنا وی یا زال بت بۆ قۆناغا پاشەرۆژەكا ئاڤا گەش بین.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی