راگه‌هاندن فاكته‌ره‌كێ سه‌ره‌كی یه بۆ ئازراندنا بوویه‌ران
ئه‌حمه‌د سادق زاويته‌ى
ئه‌شكرایه كو راگه‌هاندنێ رۆله‌كێ گرنك و به‌رچاڤ د هه‌ر كاره‌كێ گرێدای ب ژیانێ ڤه هه‌یه و ب تایبه‌تی د هه‌بوونا بوویه‌ر و گرژی و خوه‌نیشادانان دا، هه‌روه‌سا ئالۆزیێن د ناڤبه‌را دو وه‌لاتان یان دو لایه‌نان دا و هه‌بوونا هه‌ر قه‌یرانه‌كا ئابووری و سیاسی و هه‌تا د كێشێن جڤاكی دا و..هتد. ئانكو دشێین بێژین ل ڤی سه‌رده‌می ڤێ یه‌كێ رۆله‌كێ ئه‌كتیڤ گێرایه، ئه‌و ژی د ئازراندن و خلخلاندنا بوویه‌ر و گرژی و خوه‌نیشادان دا كو د ناڤا راگه‌هاندنێ دا هنده‌ك كه‌سێن به‌رۆڤاژی پیشه‌یێ خوه كار دكه‌ن ل هنده‌ك ده‌زگایێن راگه‌هاندنێ نه دپابه‌ند و پێگیرن ب پیشه‌یێ خوه و بۆ خوه ڤێ چه‌ندێ ب ده‌لیڤه دده‌نه زانین كو دشێن بێژین ڤێ یه‌كێ گه‌له‌ك جاران سه‌رگرتیه و ئه‌نجامێن باش ب ده‌ست خوه‌ڤه ئینایه و بوویه ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا شه‌ر و وگرژی و ئالۆزیان وه‌ك مه ئاماژه پێ دای د ناڤبه‌را دو لایه‌نان یان دو وه‌لاتان دا و به‌ره‌ف چاره‌نڤیسه‌كێ نه‌دیار ڤه برینه كو ره‌وش لێ ئالۆزتر و خرابتر لێ كریه. یا دروست ئه‌وه كو د ڤی چارچوڤه‌ی دا راگه‌هاندن یا بێ لایه‌ن و یا باوه‌ر پێكری بیت و یا دوور بیت ژ پارتایه‌تیێ و مل ملانا سیاسی و ئایینی و مه‌زهه‌بی و ئه‌م هه‌موو دگه‌ل راگه‌هاندنا ئازاد و بێ لایه‌ن و راست گۆینه، چونكی راگه‌هاندن دشێت هه‌ر تشته‌كی و هه‌ر بوویه‌ر و و هه‌ر كێشه‌یه‌كێ ب ده‌ته نیشادان و به‌رچاڤكرن. بێگومان ئه‌ڤ چه‌نده دمینیت ل سه‌ر وژدانا كارمه‌ندێ راگه‌هاندنێ، یا خویایه كو ڤێ گاڤێ ئامیر و و ئه‌مرازێن باش و سه‌رده‌مانه و پێشكه‌فتی كه‌فتینه د ده‌ستێن ده‌زگایێن راگه‌هاندنێ دا و هه‌روه‌سا هه‌بوونا تۆرێن كۆمه‌لایه‌تی رۆله‌كێ كاریگه‌ر و به‌رچاڤ هه‌یه د ڤی بیاڤی دا ئه‌و ژی كو گه‌له‌ك خه‌لك یێ پێڤه گرێدایه و پێڤه دمژوولن.
سه‌باره‌ت وه‌رگرتنا پێزانینان ل سه‌ر هه‌ر بوویه‌ره‌كێ و نووچه‌یه‌كێ خه‌به‌ری به‌س جهێ سه‌رسورمانێ یه و ب مخابنی ڤه كو هنده‌ك راگه‌هاندنا كوردستانێ یا جیاوازه به‌راوه‌رد دگه‌ل راگه‌هاندنێن ده‌ڤه‌ری و جیهانێ ئه‌و ژی كو هنده‌ك كه‌نال بابه‌تێن بچووك و نه‌به‌ركه‌فتی گه‌له‌ك مه‌زن دكه‌ن كو ژ مێشێ دكه‌نه گامێش كو تا راده‌یه‌كێ د ڤالانه ژ راستیێ، بۆ نموونه وه‌ك مه دیتی ئه‌و خوه‌نیشادانێن پارێزگه‌ها سلێمانیێ ب خوه‌ڤه گرتی یێن به‌ری 27\9\2016ێ چه‌وا خوه‌نیشانده‌ران نه‌رازیبوونا خوه سه‌باره‌ت داخازكرنا مافێن خوه ژ جهێن په‌یوه‌ندیدار ئاراسته‌ی باره‌گایێن هنده‌ك پارتێن سیاسی كرین پارتی وه‌ك نموونه و كرنه ئارمانجێن خوه ژ لایێ هنده‌كان ڤه كو نه‌ڤێت ئه‌ڤ ملله‌ته ب خۆشی و ئارمی بژیت، وه‌سا دیاره كو دگرێداینه ب هنده‌ك هه‌والگیریێن هنده‌ك وه‌لاتێن ده‌ردور ڤه كو ئه‌ڤ وه‌لاته دمافادارن ب هه‌بوونا هه‌ر گرفت و كێشه‌یێن هه‌رێمێ، ئیران وه‌ك نموونه كو هه‌ر ده‌م هه‌می هه‌ول و بزاڤێن خوه دئێخته كاری ئه‌و ژی ژبۆ كرینا وژدانا چه‌ندین سیاسه‌تمه‌داران ل هه‌رێما كوردستانێ مه‌ره‌م ژ ڤێ یه‌كێ لاوازكرن و ژناڤبرنا حكوومه‌تا كوردستانێ و دوورخستن و بێ به‌هركرنا كوردان ژ مافێ چاره‌نڤیس. كو راگه‌هاندنێ رۆله‌كێ نه‌رێنی هه‌بوو د ڤان خوه‌نیشادانان دا كو ڤێ یه‌كێ كارتێكرن و باندوره‌كا خراب كره سه‌ر جاده‌یا كوردستانێ ب گشتی كو به‌رهه‌مێ نه‌راستگۆیا ڤێ راگه‌هاندنێ بوو. یاراست و دروست ئه‌وه كو راگه‌هاندن خوه ژ هاندانا توندوتیژیێ دوور بێخیت وه‌ك دبینین كو هنده‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنێ هنده‌ك نووچه‌یێن وێ ژ باژێره‌كی بۆ باژێره‌كێ دی دجودانه، ئانكو شاشیێن هنده‌ك باژێران و لایه‌نان دڤه‌دشێرن و شاشیێن باژێره‌كی و لایه‌نه‌كێ دی ئاشكرا دكه‌ن و مه‌زنتر لێ دكه‌ن، ئه‌رێ بێ لایه‌نی و سه‌ربخۆیێ و راستگۆیی ئه‌ڤه‌یه؟ و هه‌ر د ڤی بیاڤی دا هنده‌ك كه‌نالێن راگه‌هاندنێ ب له‌ز نووچه‌یان به‌لاڤ دكه‌ن داكو بێژن فلان كه‌نالی به‌ری كه‌نالێن دی نووچه به‌لاڤ كر كو زۆربه‌یا وان نه د جهێ خوه دانه و چ راستی ژبۆ نینه یان ژی دێ چاڤبێكه‌فتنێ دگه‌ل هنده‌ك كه‌سان و لایه‌نان كه‌ن و بۆچوونێن وان وه‌رگرن كو بزاڤێ دكه‌ن ره‌وشێ ئالۆزتر و نه‌ئارامتر لێ بكه‌ن كو ئه‌ڤ چه‌نده به‌رۆڤاژی یاسایێ گرێدای ب راگه‌هاندنێ ڤه و بن پێكرن و پێشێلكرنا پیشه‌یێ وانه، هه‌ر وه‌سا كار و و رێنمایێن گرێدای ب سه‌ندیكا رۆژنه‌مانی ڤه.
دڤێت راگه‌هاندن د هه‌ر ره‌وشه‌كێ دا راستیێ بگه‌هینته وه‌لاتیان و خوه ژ لایه‌نگیریێ و پارتایه‌تیێ و عه‌شیره‌تگه‌ریێ و ناوچه‌گه‌ریێ دوور بێخیت و خوه بده‌ته پاش ئه‌و ژی كو دڤێت راگه‌هاندن ژێده‌ره‌كێ باوه‌ر پێكری بیت و كارمه‌ندێن وێ هه‌لگرێن پێنووسێن ژه‌هراوی و هزرێن شوفێنی و عه‌قلێن گه‌نی نه‌بن و ل دووڤ فیتكا چ لایه‌نان نه‌له‌یزن كو دڤێت رۆمالكرن و وێنه‌كرن و به‌ر چاڤكرنا بوویه‌ران ب شێوه‌یه‌كێ نه‌راست و دروست و بێ بنه‌ما نه‌ده‌نه پێش چاڤكرن و پیشه‌یێ خوه د چارچوڤه‌یێ قانوونێ دا ب پارێزن.
ئه‌ڤ گۆتار ل مالپه‌رێ ئه‌ڤرۆ نيوز،ل 1/11/2016ێ به‌لاڤ بوويه.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
