كورد و شه‌رێ رزگاركرنا مووسل
حه‌ميد سالح عه‌بو
پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا ب گشتی و
پاژێرێ مووسل ب تایبه‌تی تێته هژمارتن بنگه‌هێ سه‌ره‌كی یێ ده‌وله‌تا تیرۆرستیا داعش ل عیراقێ، و رزگاركرنا وێ دێ بیته خالا ده‌ستپێكا نه‌مانا وان ژ به‌ر هندێ پێشبینی تێته كرن كو شه‌ڕه‌كێ گران ل مووسل بێته كرن. هه‌ر چه‌نده لێدوانێن هه‌ڤدژ تێنه لێدان ل سه‌ر ژڤانێ ڤی شه‌ڕی، كو هنده‌ك د بێژن یێ نێزیكه و یێن دی هزر دكه‌ن دێ گیرو بیت، لێ ئێك ژ خالێن سه‌ركه‌فتنا پلانا لایه‌نێ هێرشبه‌ر د شه‌ڕان دا نهێنیا ژڤانی یه بۆ خاپاندنا دوژمنی. لێ یا دیار ئه‌وه كو شه‌ڕی یا ده‌ستپێكری ژ لایێ لوجستی و ده‌روونی ڤه. هێزێن عیراقێ یێن كۆم دبن ل به‌ره‌ی گوێر -مه‌خمۆر و یێ بزاڤێ دكه‌ن كو پێشره‌ویێ بكه‌ن ل باشوورێ مووسل تاكو دگه‌هنه هێزێن ئاماده ل بێجی بۆ دورپێچكرنا مووسل و دابرینا وێ ژ حه‌ویجه. راهێنانا هێزێن خۆبه‌خشێن خه‌لكێ مووسل و هوزێن عه‌ره‌بان یا به‌رده‌وامه ل ده‌ڤه‌رێن ل بن كونترۆلا پێشمه‌رگه‌ی. ئێك ژ خالێن ناكوكیا شه‌ڕێ مووسل ده‌ستنیشانكرنا وان هێزانه ئه‌وێن دچنه د ناڤا باژێرێ مووسل دا. ل سه‌ر ئاستێ هێزێن چه‌كدارێن عیراقێ: پرانیا سه‌ركردێن سوونا ب باشتر دبینن كو ئه‌ركێ كونترۆلكرنا مووسل بێته راسپاردن ب تنێ بۆ هێزێن خۆبه‌خشێن پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا ل گه‌ل هێزێن له‌شكریێن عیراقا فێدرال ئه‌وێن سه‌ر ب وه‌زاره‌تێن به‌رگریێ و ناڤخۆڤه. سه‌باره‌ت پشكداریا هێزێن پێشمه‌رگێ كوردستانێ بۆچوونێن جودا یێن هه‌ین د ناڤبه‌را كو وه‌ك هێزه‌كا سه‌ره‌كیا هێرشبه‌ر بیت یان ب ئه‌ركێ پشته‌ڤانیێ رابیت د شه‌ڕی دا. راسته دێ شه‌ڕه‌كێ سه‌خت بیت، لێ ب هزرا من گرنگیا شه‌ڕێ مووسل ژ لایێ ده‌روونی، له‌شكری و سیاسی ڤه دخوازیت كو پێشمه‌رگێ كوردستانێ پشكداریه‌كا راسته‌وخۆ د رزگاركرنا مووسل دا بكه‌ت ژ به‌ر ڤان ئه‌گه‌ران:
1- تێته پێشبینی تێكرن كو شه‌ڕێ مووسل دووماهیك شه‌ڕێ به‌ره‌یی بیت ل گه‌ل تیرۆرستێن داعش و د هه‌موو جه‌نگان دا شه‌ڕێن ئێكلاكه‌ر كارتێكرنه‌كا ئه‌رێنیا تایبه‌ت یا هه‌ی ل سه‌ر وره و هه‌ست و ده‌روونی شه‌ڕكه‌ران ژ به‌رهندێ هه‌موو هێز بزاڤێ دكه‌ن تێدا پشكداربن، و گرنگیا ڤێ خالێ دخوازیت پێشمه‌رگێ كوردستانێ ل رێزا پێشیێ بیت. ژ لایه‌كێ دی ڤه ده‌ما تیرۆرستێن داعش پێشره‌وی دكرن تاكه هێزا سنووره‌ك بۆ وان دانای هیزا پێشمه‌رگه‌هی بۆ و نابیت رۆل نه‌بیت د شه‌ڕێ نه‌مانا وان دا.
2- ژ لایێ له‌شكه‌ری ڤه، به‌ره‌یێن هێزا پێشمه‌رگه‌هی جهێ كومكرن و راهێنانا هێزێن عێراقێ یه و مووسل یا دورپێچ كریه ژ لایێ پێشمه‌رگه‌هی ڤه ل باكور و روژهه‌لاتێ و روژئاڤایێ مووسل و ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ هێزه پێشره‌ویێ نه‌كه‌ن دێ ئه‌ركێ وان هێزێن ژ باشورێ مووسل ڤه هێرشێ دكه‌ن یێ گران بیت. ژ لایه‌كێ دی ڤه نێزێكیا باژێرێ مووسل ژ كوردستانێ هه‌ر كریاره‌كا له‌شكری یان ئالۆزیه‌كا ئاسایشا مووسل كارتێكرنه‌كا راسته‌وخۆ یا هه‌ی ل سه‌ر كوردستانێ ژ به‌ر هندێ یا گرنگه كوردان رۆل هه‌بیت د بارێ راگرتنا ئارامیا مووسل دا.
3- ژ لایێ سیاسی ڤه یا گرنگه هێزێن كوردستانێ بچنه د ناڤا مووسل دا ژ به‌ر دو ئه‌گه‌را. یا ئێكێ ئه‌گه‌رێ فره‌ره‌نگیا پێكهاتانه كو ئێك ل سه‌رسێ كوردن ل گوره‌ی ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنان، و چوونا كوردان بۆ مووسل دێ بیته جهێ دل ئارامیه‌كێ بۆ گشت پێكهاتان ب تایبه‌ت كوردان، هه‌روه‌سا دێ بنه هوكارێ راگرتنا گیانێ پێكڤه‌ژیانێ و سه‌قامگێریا جڤاكی. دوو، گومان تێدا نینه كو پشتی مووسل تێته رزگاركرن دێ شه‌ڕی سیاسی د ناڤبه‌را هه‌رێمێ و عیراقێ دا ده‌ست پێ كه‌ت. وی ده‌می رۆلێ هه‌ر لایه‌نه‌كی د شه‌ڕی دا دێ بیته ئێك ژ پیڤه‌رێن هێز و سه‌نگا وان یاسیاسی و چێكرنا بریارا. ئه‌گه‌ر كورد ل مووسل بن، دێ دانوستاندن ل سه‌ر ره‌خێ چه‌پێ یێ مووسل ئێنه كرن كو پرانیا وان كوردن، لێ ئه‌گه‌ر كورد ژ ده‌رڤه‌ی مووسل بن، دێ شنگال و شێخان و مه‌خمۆر بنه باده‌كێن ناكۆكیێ. ئه‌ڤجا بۆ هه‌لویسته‌كێ سیاسی یێ ب هێز دڤێت كوردان رۆله‌كێ له‌شكری یێ ب هێز گێرا بیت. زێده‌باری ڤان ئه‌گه‌ر و هوكارێن مه دیار كرین هه‌رێما كوردستانێ په‌ناگه‌ها خه‌لكێ مووسل بوو، و ب سه‌دان هزاران ژ وان یێن ئاواره‌ی كوردستانێ بووین و پێشبینی تێته كرن ئه‌ڤ ژماره به‌ر ب زێده‌بوونێ ڤه بچیت. بۆ چاره‌سه‌ریا باده‌كا ئاوارا و زڤراندنا وان بۆ مووسل پێدڤی ب هه‌بوون و هه‌ڤكاریا لایه‌نێ كوردی یه. ئه‌ڤ خالێن هاتینه دیاركرن د گرنگن هزر لێ بێنه كرن به‌ری شه‌ڕێ مووسل، ژ به‌ر هه‌رده‌مێ شه‌ڕی ده‌ست پێ كر هێز دێ زال بیت و هزرا هیچ بهایه‌ك نامینیت.
ئه‌ڤ گۆتار ل مالپه‌رێ ئه‌ڤرۆ نيوز،ل 21/6/2016به‌لاڤ بوويه.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
