به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا مافێن مرۆڤی به‌زاندن و ناهێلیت كورد بگه‌هنه مافێن خوه
د.سوزان ئامێدی
ب ئارمانجا پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ئه‌مریکا مافێن مرۆڤی ل ده‌وله‌تێن رۆژهه‌لاتا ناڤین پێشێل کرینه و ئه‌ڤ کاره دبیته ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌کیێ به‌رده‌وامبوونا ئالۆزیان ل رۆژهه‌لاتا ناڤین، بێگومان د که‌تواری دا هاریکاریێن ئه‌مریکا بۆ ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین د کڤانێ به‌رنامه‌کێ سیاسی یێ دیراسه‌کری دا دهێن، کو ژ ئالیێ ده‌م و جهی و ئاراسته‌ی ڤه هاتیه دیراسه‌کرن و بێی کو ل ده‌ڤه‌رێ پشکداریێ د بده‌ستڤه‌ئینانا ته‌ناهیێ دا بکه‌ت ره‌هه‌ندێن نه‌خشه‌یێن به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه بده‌ستڤه دئینیت.
بۆ ده‌مه‌کێ درێژه به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریکا زێده بووینه و هه‌می سنوور ده‌رباز کرینه، به‌لکو هه‌تا کارێن د وارێ به‌رئاقلیێ دا پێشێل کرینه، هه‌تا د ده‌ستپێشخه‌ریێن ئه‌کادیمی دا کو دده‌نه وه‌لاتان به‌ره‌ڤانیێ ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه و ئارامیا نه‌ته‌وی بکه‌ن پێشێل کرینه. وه‌سا دیاره ئه‌مریکا دخوازیت ب خورتکرنا هه‌ڤرکیێن تائیفی و نه‌ته‌وه‌یی ده‌ڤه‌رێ به‌ره‌ف ئاگره‌کێ دژوار ببه‌ت، ئه‌ڤجا پشتی ب سه‌ده‌ما هه‌ڤرکیێن ناڤخۆیی و ده‌ره‌کی ره‌وشا هه‌می ده‌ڤه‌ران ئالۆز بووی و ژ ئالیێ سیاسی و ئابووری ڤه که‌فتینه د قه‌یرانان دا، بهارا عه‌ره‌بی بوویه زستانه‌کا جه‌مه‌دگرتی.
هه‌ڤڕکیا به‌رژه‌وه‌ندیان د ناڤبه‌را ئه‌مریکا ده‌وله‌تێن دی یێن زلهێز دا رۆسیا و ئورۆپا و ئیران و تورکیا بێی به‌رچاڤگرتنا مافێن مرۆڤی، بوویه فاکته‌ره‌ک کو هه‌ڤرکێ و به‌ره‌لایی ل ده‌ڤه‌رێ سه‌ر هلده‌ت و خورت ببیت و ده‌رئه‌نجام هه‌می شێوێن مافان ژ وانا مافێن ملله‌تان د دیارکرنا چاره‌نڤیسێ خوه دا ته‌په‌سه‌ر کرن و نه‌هێلان، و دوور ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن ملله‌تێن ده‌ڤه‌رێ مه‌یدان بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ده‌وله‌تێن زلهێز ڤالا بوو.
زێده‌باری پشکداریا به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تێن زلهێز ل ده‌ڤه‌رێ، لێ ئه‌مریکا پتر یا زاله، چونکی شیایه ده‌ستکه‌فتیێن گرنگ بده‌ست خوه‌ڤه بینیت و د کڤانێ نه‌ته‌وێن هه‌ڤگرتی و جڤاتا ته‌ناهیێ و ناتۆیێ و سیسته‌مێ بریتون ودز یێ ئابووری و پرۆژێ مارشال و بنکه‌یێن له‌شکری دا ل ده‌ڤه‌رێن ستراتیژی زالبوونا خوه ل سه‌ر دونیایێ بسه‌لمینیت، ئه‌و ژی ب رێیا رێکه‌فتنێن ئابووری و وه‌به‌رهێنانا ته‌کنۆلۆژی و پێشخستنا په‌یوه‌ندیان و کێمکرنا عه‌جزا دارایی و هاڤێتنا پێنگاڤێن مه‌زن د به‌رهه‌مئینانا به‌رهه‌مێن خوه دا و. . هتد. ئه‌ڤه وێ رامانێ ناده‌ت کو د درێژیا دیرۆکێ دا ئه‌مریکا راستی چ ئالۆزیان نه‌بوویه، لێ ب ئاوایه‌کێ که‌تواری زالبوونا ئه‌مریکا ل سه‌ر دونیایێ کارتێکرنا خوه هه‌یه، ل ڤێرێ پرسیاره‌ک دهێته ئازراندن، ئه‌ڤێ ئێکێ هه‌تا چ راده کارتێکرنه‌کا نه‌رێنی ل سه‌ر گه‌لێ کورد د دیارکرنا چاره‌نڤیسێ خوه دا هه‌یه؟ پشتی کوردان به‌رقراریا ته‌ناهیا ناڤخۆیی و ته‌وافوقا سیاسی پێکڤه‌ژیانا ب ته‌ناهی د پێکهاتێن خوه دا بده‌ست خوه‌ڤه ئینای و کونترۆلا خاکێ خوه کری، هه‌روه‌سا سه‌رکه‌فتن ل سه‌ر تیرۆرستێن داعش تۆمار کری و گره‌نتیا بنگه‌هێن له‌شکری یێن ئه‌مریکی کری و رێز ل هه‌می رێککه‌فتنێن ل گه‌ل ئه‌مریکا گرتی، لێ زێده‌باری ڤێ هه‌میێ ئه‌مریکا ئیعتراف ب مافێن کوردان نه‌کریه کو بریارا چاره‌نڤیسێ خوه بده‌ت، نه‌مازه کو ئه‌مریکا باش دیرۆکا کوردان دزانیت و دزانیت داخوازا کوردان چی یه! به‌لکو چاره‌نڤیسێ کوردان ب چاره‌نڤیسێ رۆژهه‌لاتا ناڤین ڤه گرێ دایه کو نها رۆژهه‌لاتا ناڤین یا د هه‌ڤرکی و ئالۆزیان دا خه‌ندقی، له‌ورا سیاسه‌تا ئه‌مریکا یا بوویه جهێ دلگرانیێ.
هه‌روه‌سا چه‌ند پرسیار دهێنه کرن، ئه‌رێ چاره‌نڤیسێ کوردان دێ هه‌ر یێ گرێدایی به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریکا ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ڤه بیت؟ ما د شیان دا نینه کورد ب خوه بریارا چاره‌نڤیسێ خوه بده‌ن؟ ما نه د شیان دایه پارتێن کوردی ببنه ئێک هه‌لویست بێی ئه‌جیندایێن هه‌رێمی و نێڤده‌وله‌تی و هێزه‌کا هه‌ڤگرتی دروست بکه‌ن و باوه‌ریا ملله‌تی بده‌ست خوه‌ڤه بینن؟ هه‌که ئه‌ڤه د شیان دا نه‌بیت، باشه مانه مافێ گه‌لێ کورده ب وان نه‌هێنه خاپاندن؟
ل دووماهیێ دبێژم چاڤه‌رێکرنا کوردان ل ئه‌نجامێن هه‌لبژارتنێن ئه‌مریکا بێ فایده‌یه، چونکی نێزیکبوونا کوردان ژ کۆمارییان و دووربوون ژ دیمۆکراسیان چ ژ ڤان حزبان زێده ناکه‌ت کو کۆنگرێسێ ئه‌مریکی بریارێن په‌سه‌ند بکه‌ت.
ئه‌ڤ گۆتاره ل مالپه‌رێ ئێن ئارتى،ل رێككه‌فتى 13/6/2016 به‌لاڤ بوويه.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
