ئه‌رێ جڤاكێ مه دخوونت؟
فه‌هیم عیسا:
ب درێژاهیا دیرۆكێ،رێیێن گه‌هاندن و وه‌رگرتنا پێزانین و مه‌عریفه‌تێ گه‌له‌ك هه‌بووینه، به‌لێ ڕێیا هه‌رى بتر یا شارستانى و جڤاكان ب ڕێیا وێ خوه زێندى هێلایین (خووندن) بوویه،مسریێن كه‌ڤن ل سه‌ر ده‌رگه‌هێ ئێكه‌م په‌رتۆكخانه‌یا خۆ وه‌سا نڤیسیبوون “ئه‌ڤه جیێ خوارنا گیانى و پزیشكێ ئه‌قلى یه”،دیسان ژى ئه‌وان قوتابخانه‌یێن پزیشكى هه‌بوون و فێرخوازان تێدا زانستێ پزیشكى دخواندن زێده‌بارى هه‌بوونا چه‌ندین ڕێنڤیسان د درێژاهیا شارستانیه‌تا وانده، ئه‌ڤ یه‌كه به‌رى سێ هه‌زار ساڵان بوو، به‌لێ ب ڤێ رێ ئه‌وان كارى شارستانیا خوه هه‌تا ڕۆژا ئیرۆ ساخ بهێلن و هه‌ره‌مێن مسرێ باشترین نموونه‌یه.
یۆنانا كه‌ڤن ژى به‌رى دوو هه‌زار سالان دبوارێ خووندنێ دا یا پێشه‌نگ بوو، پاشى دبوارێ هزر و فه‌لسه‌فێ دا بوونه پێشه‌نگ هه‌تا یێن وه‌كه تالیس، سوكرات، ئه‌فلاتوون، ئه‌رستۆ وهتد… به‌رهه‌م ئیناین،خویایه كو خووندن كه‌سان ئاڤا دكت و كه‌س ژى جڤاك و ملله‌تان و هه‌موو پێكڤه شارستانیه‌ته‌كا نه‌مر ئاڤا دكن و دبنه نموونه بۆ مرۆڤێن پشتى خۆ ب هه‌زارێن ساڵان، خووندن مرۆڤان ژ گه‌له‌ك نه‌خۆشیان دپارێزت و نه‌خۆشیا هه‌ره مه‌ترسیدار كو خووندن ئه‌قلێ مه ژێ دپارێزت نه‌زانینه، پرسیار ژ ئه‌رستۆیێ فه‌یله‌سووف هاته كرن گۆتنێ “ئه‌م چاوا حوكمى ل سه‌ر مرۆڤان بده‌ین؟” ئه‌وى به‌رسڤ دا و گۆت “ژێ بپرسن كا چه‌ند په‌رتۆكان دخوونت و چ دخوونت؟”، ئانكو ب راده‌یێ كو مرۆڤ بخوونت گرنگه مرۆڤ بزانت دێ چ خوونت، ئه‌ز باوه‌رم بۆ جڤاكه‌كى مینا مه گرنگه پێشیێ ئه‌م خۆ وه‌ك كه‌س،جڤاك دیرۆك بخوونین و ناس بكن و پاشى بكه‌ڤینه ئالیێن دیتر، لێ پرسا گرنگ ئه‌وه،ئه‌رێ جڤاكێ مه دخوینت؟، د ڤى سه‌رده‌مێ نۆكه‌ده كو ته‌كنه‌لۆژیا پێشه‌نگه، ڕێ به‌رفره‌هتربووینه به‌رامبه‌ر وه‌رگرتنا مه‌عریفه‌تێ و پێزانین ب ساناهى ب ده‌ست مرۆڤى دكه‌ڤن، ئه‌ڤه هه‌موو ژى ل به‌ر ده‌ستێ مه‌یه ما تێرا هندێ ناكت كو جاره‌كێ ئه‌م هه‌ولا خوه ناسكرنێ بده‌ین و ببینه هۆگرێن خووندنێ! هه‌كه ئه‌م به‌حسێ گه‌نجان بكه‌ین وه‌ك دینه‌مۆیا پێشكه‌فتنا ملله‌تان، ئه‌رێ گه‌نجێ مه سالێ چه‌ند په‌رتۆكان دخوونت؟ تایبه‌ت قوتابیێن زانكۆیان كو چاڤێ جڤاكێ ل به‌رهه‌مێ وانه، گه‌له‌ك جاران مه دیتیه ده‌مێ پێشانگه‌هێن په‌رتۆكان تایبه‌ت ل زانكۆیان ڤه‌دبن، ئه‌وێن كو وێنه‌یان ل به‌ر په‌رتۆكان ڕه دگرن بترن ژوانێن كو په‌رتۆكان دكڕن!، جیێ مخابنیێ یه كو هێشتا هنده‌ك هزر دكه‌ن كو په‌رتۆك تنێ ئه‌ون یێن د پرۆگرامێ خووندنێ و ل قوتابخانه‌یان دا دئێنه خووندن، به‌رئاقل نینه مرۆڤ تاكه‌ك بت ژ جڤاكه‌كى و هه‌ست ب چ به‌رپرسیاریان نه‌كه‌ت به‌رامبه‌ر وى جڤاكى، مرۆڤ چه‌ندێ مژوول ژى بت هه‌ر دڤێت هنده‌ك ده‌مى بده‌ته خووندنێ داكو خۆ و جڤاكێ خۆ ژ وێ ئێشا كو دبێژنێ (نه‌زانین) ڕزگار بكه‌ت.
ل ناڤ جڤاكێن پێشكه‌فتى هه‌بوونا په‌رتۆكخانه‌یێ د مالدا ب راده‌یێ هه‌بوونا هه‌ر كه‌ره‌سته‌یه‌كێ ناڤمالێ یا گرنگه، هه‌ر ژبه‌ر ڤێ یه‌كێ دێ گه‌له‌ك كه‌سان بینى ل جیێن گشتى و ب تایبه‌ت ب خووندنا په‌رتۆكه‌كێ ڤه د مژوولن، بتریا تاكێن جڤاكێ مه ڕۆژانه ده‌مه‌كێ ڤالا هه‌یه كو تێرا خووندنا چه‌ندین لاپه‌ڕان بكه‌ت یان ژى ئه‌و ده‌مێ كو ل سه‌ر تۆڕێن جڤاكى دمه‌زێخت دكارت بده‌ته خووندنا په‌رتۆكه‌كا ئه‌لكترۆنى یان ژى ڤه‌كۆلین، گۆتار وهتد… .، كا چاوا له‌شێ مرۆڤان پێتڤى ب خوارن و ڤه‌خوارن و خه‌وێ هه‌یه داكو گه‌شه بكه‌ت،وه‌سان ئه‌قلێ مرۆڤان پێتڤى ب خووندن و هزركرنێ هه‌یه داكو ببته ئه‌قله‌كێ گه‌ش و به‌رهه‌مدار، ده‌مێ ئه‌م بزانین جڤاكێ مه د ئالیێ به‌رهه‌مێن هزر و ئه‌قلى دا نموونه‌یێن سه‌ركه‌فتى پێشكێشى خۆ نه‌كرینه و بێ به‌رهه‌مه د ڤى بوارى دا،هنگى پێتڤى یه ئه‌م خۆ ڕه‌خنه بكه‌ین كو مه بهایێ خووندنێ نزانى یه و وه‌ك پێتڤى ژى مه نه‌خووندیه هه‌تا ئه‌م بهایێ وێ بزانین.
پییر لاڕۆس یێ فه‌ره‌نسى دبێژت “بێژه من توو چ دخوونى، ئه‌ز دێ بێژمه ته توو كى” ئه‌ز باوه‌ر ناكه‌م كو مه تشته‌ك خووندبت هه‌تا كو خه‌لكه‌ك مه ناس بكه‌ت،بتر سیمایێ بكاربه‌ران ل مه خویایه ژ به‌رهه‌م هێنه‌ران،ئانكو كه‌د و به‌رهه‌ما ئه‌قلێن خه‌لكێ ئه‌م دخۆین بێى كو د به‌رامبه‌ر دا تشته‌كى پێشكێشى وان بكه‌ین،جڤاكێن وه‌سا به‌رامبه‌ر دیرۆكێ د شه‌رمه‌زارن،ملله‌ته‌كێ وه‌كى مه كو ب درێژاهیا دیرۆكێ تنێ شه‌ڕ،كوشتن و بنده‌ستى به‌هرا مه بوویه ئێدى دڤێت هزرا خۆ بكه‌ت و خۆ بخوونت و خۆ ناس بكه‌ت.
ل داویێ دیرۆك ب تنێ ئه‌وان ملله‌تان ب دلۆڤانى ڤه ب بیر دئینت،ئه‌وێن كه‌ده‌ك دبه‌ر ئاڤاكرن و پێشڤه‌برنا شارستانیه‌تا خۆ و یا ته‌ڤاهیا مرۆڤاتیێ دا دایى.
س.س
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
