ژن دناڤبەرا ئازادی و كولاتیێ دا
جوان عزەت
د بنەرەت دا ئازادی نە تشتەكێ سنوردار كریە بەلكو پێتڤیاتیا هەر كەسەكێ ب ئازادیێ هەیە، بۆ نموونە ئەگەر كەسەك د زیندانێ ژی دابت و ژ دەرڤە ژی بت دێ هەر داخوازا گیانێ ئازادیبوونێ كت،چنكو ئازادی پەیوەندیەكا گرێدایی ژیان و پراكیتیكا كەسی یە، بەلێ دڤێت مرۆڤ لدوڤ رەهەند و پیڤەرێن وێ بزانت دێ چاوان سەرەدەریێ دگەل هەموو جۆرێن وێ كەت!.
وەختێ ئەم بەحسێ ئازادیێ و ژنێ دكەین، دڤێت دەستپێكێ ئەم ڤەگەرینە بنیاتێ راسیزمبوونێ، چنكو پەیدابوونا ئێش و ئازارێن ژن و تاكی ب گشتی ژ بنگەهێ راسیزیمێ دەستپێكریە،لەورا ژن نەبتنێ ژلایێ ئازادیێ دئێتە چەوساندن،بەلكو كێشەیێن وێ وەكی دەردەكی لێ هاتینە و ناگەهنە چ چارەسەریان،چنكو ژن دروویێ كۆمەلایەتی، و ئابووری، و تەندرۆستی، و هزری، سیاسی و كەلتۆری دا كەفتیە بن بارێن گەلەك گران دا ب تایبەتی ئەگەر ژنا كورد بكەینە ئێك ژ نموونێن دیار و بەرچاڤ د ژیانا هەر ئێكێ دا نەدوورە دێ تراژیدیەك و كارەساتەكا ناخ هەژین هەبت و دڤێت ببتە رۆمان و بەرهەمئینانا چەندین تێكستێن ژیانێ،چنكو دجڤاكەكێ گرتی دا گەلەك جۆرێن زەفتكرنا ئەقلێ ئازاد هەنە ئێك ژ وان هەبوونا پەندان ئەو رێیە خۆش كریە، كو ژن ل سەر دارێ زۆریێ ژیانێ ب رێڤەببەت، چەند نموونەك ژ وان پەندان (كچا شویا دمالێ دا شەرمەزاری یە، یان كچ نهێنیا دایكێ یە، یان ژی ژنێ ب ژنەكا دی ب ئشینە، ئانكو ژنەكێ ل سەر ناسناڤێ وێ بینە و…هتد/ خەدیجا سەبار) ئەڤ جۆرە پەندە دكەڤن دا پێگریی پێ هاتینە كرن و هەتا نوكە ل گەلەك جه و دەڤەران ژی ل سەر ژنێ زال و بەردەوامن.
لەورا سەرەدەریكرن دگەل ژنێ زۆر یا ب زەحمەتە ب تایبەتی ئەگەر ئازادی زەمینەیێ چێنەكەت، ئەگەر ئازادی هزرێ دروست نەكەت و پراكتیكێ ئەنجام نەدەت، واتە ئەو جڤاك نكارت ئازادیەكا رەها ژی بینتە بەرهەم و پێگیریێ ب راستی و مرۆڤبوونا ژنێ ژی نكارت بكت،چنكو جڤاكێن وەسا ژ چارچۆڤێ بەرەلایێ دەرباز نابن و نەبتنێ كوێلایەتیێ بۆ ژنێ سەردەست دكن، بەلكو مێری ژی رادەستی وێ كوێلایەتیێ دكن،لەورا ئەگەر مێر هەولنەدەت خۆ ب ئاڤەكا زەلال پاك بكت و ئازادیێ ب خۆ نەخوازت و بەرگریێ ژێ نەكت،هنگی نكارت باوەریێ ب ئازادیا ژنێ ژی بینت، هەردیسان بەروڤاژیا وێ ژی ئەگەر مێر دەرفەتێ بدەتە ژنێ ژی وێ ئەو پەسەندكرن نینە رەوشەنبیری و ئازادیا خۆ هەلبژێرت،ژبەركو ژلایەكی مێر دێ وێ وەك هێما ئازاد كەت و ژلایەكێ دی جڤاك دێ هەولدەت ب رێیێن فیودالی ئەقلێ وێ داگیركەت و بۆ پاشڤە زڤرینت، ل ڤێدەرێ ئەز دبێژم، نینە تشتەك بناڤێ جڤاك كو گرێدایی ژنێ بتنێ بت یان گرێدایی مێری بتنێ بت، بەلكو هەردووك رۆلێ خۆ تێدا سەردەست دكن و هەولددەن جڤاكبوونێ دابمەزرینن، بەلێ مخابن دەمێ جڤاكێ مە شرۆڤەیەكێ لسەر ئازادیێ گوه لێ دبت ئێكسەر پەنا و گۆمانێ دبەنە بەر ئازادیا نەرەوا و ئازادیا نەشرین وئازادیا بێ ئەخلاقی و غەریزەیی، بوویە دڤێت ئەم ژ ڤێ راستیێ نەرەڤین،چنكو مە د هەموو بوارەكی دا خۆ خاپاندیە و خۆ ب تشتێن كێم كرێت رازی و مژوول كریە، هەروەها ئەم هەولددەین بەردەوام خۆ بشكینین و خۆ نەناسین و ئێكدوو قەبوول نەكەین، ب تایبەتی دەمێ بەحس ل پرسێن ژنێ دگەل ئازادیێ دێتە كرن، ئێكسەر ئەو پرسە دناخێن خەلكەكێ بێ ئاگەه و نە هشیار دا، بەرەف ئاقارەكێ لاوەكی و ئامرازی و چاڤلێكری دچن، چنكو ئەو زەرەرا دبتە سەرێ سەبەبێ ئەوە، كو ژن بتری مێری ژنێ ددەتە شكاندن و چەوساندن و بندەستكرن ب تایبەت ئەو ژنا بەرگریێ ل پێناسەیا فیمینزمێ دكت، د بنەرەت دا ئەو بەروڤاژی تێدگەهت و ناهێلت ژن ڤەگەرتە سەر ئەسلێ مرۆڤبوونا خۆ.
هەروەسا ژ لایەكێ دی ڤە، سێ بنەمایێن سەرەكی ئەگەرن، كو ژن د جڤاكی دا نەگەهتە ئاستێ ئازادی و رۆلێ خۆ یێ مرۆڤبوونێ ژ وان ژی، ( بنەمایێ ئابووری، بنەمایێ سیاسی و بنەمایێ ئاینی)،
یا ئێكێ/ ئابوور پێگەهەكێ هەرێ گرنگ و دارایی یە بۆ ب رێڤەبرنا ژیانێ،چنكو ئەگەر تە داهات نەبت، هینگی توو نكاری ب شێوەكی رژد كار ل سەر ئارمانج و بیروباوەر و هەلویست و پرۆژەیێن خۆ بكەی،چنكو جۆرەكێ خۆ رزگاركرنا ئازادبوونێ یە، بەلێ مخابن ل ڤێدەرێ ب رێژەكا زۆر ژ ژنان ئابوورا خۆ یا سەربەخۆ نینە و ئەو نەچار نینن بكەڤن بن باندۆر و بریارێن مێری، هەتا گەهتە وی رادەی داهات و مەزاختیێن وێ مێر بریارێ ل سەر ددەت، ب راستی ئەڤ جۆرە خۆ چەوساندنەكا ئازادیا دارایی یە و دەرگەه گرتنە ل هەمبەر خۆكوشتن و قۆناغەكا یاخیبوونا ژنێ، یا دووێ/ كەسێن سیاسی هەولددەن ژنێ بگەهینە ئاستەكێ بلند و ب پلەیەكا بلند ددەنە پێش، بۆ نموونە ئەگەر بەرامبەری وێ چەندێ ژن یا هەژی و هێژایی وێ پلێ ژی نەبت كێشە نینە، چنكو ئەو هەولددەن كەرامەتا ژنێ د گۆپیتكا وێ پلەیێ دا ئاراستەی ئایدولۆژیەكا نەشایستە بكن،داكو ئاستێ وێ بەرب شارستانیەكا رادیكالی ڤە بچت،یا سیێ/ ئانكو مەبەست لایێ هزرا ئاینی یە هەتا رادەیەكێ ژن ژ چەوساندن و نە زانەبوونێ یابێ بار نەبوویە، نموونە وەكو د خالێن فرەژنیێ، دابەشكرنا میراتی، جوداهی بوون دناڤبەرا خێزانێ دا، هەتا ژلایێ رەگەزی ڤە بتری بەرگری ژ مافێ كوری و مێر زالبوونێ هاتیە كرن،هەروەها گرنگیدان ب روخسارێ ژنێ دا بتر سەرەنجا مێری ب راكێشت و…هتد،سەرەرای وێ چەندێ پرسێن كەلتۆری ژی تێكەلی وێ هزرێ بووینە و گەلەك رەفتار داینە چێكرن، مخابنی ڤە ئەو رەفتار هێدی هێدی دەربازی ناڤا جەوهەرێ جڤاكی بووینە و هەتا ڤی سەردەمی بەردەوام وی چاڤی دئێنە خووندن و ئاراستەكرن.
ئەنجام: ئەگەر مە ئازادی وەك شێوەكی رەها بڤێت و سەر زاتەكێ تەحقیقكریی، ئانكو ب رێیا هزركرن و فێركرن و كریارێ، پێتڤیە ئەم ئێكەم پێنگاڤ ژ خۆ دەست پێ كەین و ب رەفتارەكا مرۆڤانە سەرەدەریێ دگەل هەموو پیڤەرێن هەڤدژ بۆ نموونە، وەك ( مێر و نێر، سار و گەرم، رەش و سپی، باش و خراپ) بكەین دا بگەهینە جۆرەكێ ئازادیێ ئەوا كارەسات و تراژیدیێن تاك ب تاكی ژ تاریا تارستانێ بەر ب رۆنی یا رۆناهی یا ژیانێ ڤە بری و پەسەند كری،چنكو سێ جۆرێن ئازادیێ بۆ رزگاریا تاكێن مللەتی بەری بەرپابوونا ئازادیێ گرنگن ئەو ژی “ئازادیا هزری، كریاری و داهێنانی/ ڤۆلیتێر”كو بێنە سەردەست كرن، داكو زەمینەسازیا هزری پەیداببت پاشی پرۆسێسا ئازادیێ سەرهلدەت و جیێ خۆ بگرت.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
