چیرۆك
لاوكێ دەروێشێ عەڤدی
قاسم لەوەندی
دەروێشێ عەڤدی لاوكێ ژێهاتی و بەركەفتی بوو، ژ ئوجاخـەكا ئێزدی یا ب ناڤ و دەنگ بوو.
ناڤ و دەنگێ شۆخ و شەنگیا (عەدلەخان)ێ كچا (زۆر تەمەر پاشایێ مللی) گوهلێ دبت، مال و كەس و كارێن خۆ دهێلت، دچت و دبتە قەهوەچیێ كۆچكا (زۆر تەمەر پاشایێ مللی) ب مەرەما خواستنا عەدلەخانێ.
دوی دەمی دا ئێك ژ دەسەلاتدارێن وی وەلاتی لەشكرێ خۆ دهنێرتە سەر (زۆر تەمەر پاشایێ مللی) باجا سالەكێ ژێ دخوازت… ئەوژی كور و برازا و زەلامێن خۆ كۆم دكت و پرسیارا وان دكت، كا باج و دراڤی بدەن!! یان شەری بكن؟ هەموو دبێژن،ئەم نكارن شەری بكن… دێ باجێ و دراڤی دەین.
دەروێشێ عەڤدی رابوو سەرخۆ و گۆت،ئەم چ تشتی نادەین و دێ شەری كەین… چوو مەیدانێ و سواران دەست دا چەكی و دگەلدا شەرێ لەشكرێ وی دەسەلاتداری كر و شكاند وب سەركەفتن.
عەدلەخانێ مێرانی یا دەروێشێ عەڤدی دیت و چوو دلی دە و حەز ژێكر، گەلەك بسەرڤە نەچوو ناڤ و دەنگێ ئەڤینی یا عەدلەخانێ و دەروێشێ عەڤدی كەفتە سەرزارێ خەلكی،برا و پسمامێن عەدلەخانێ زانی” چوونە جەم بابێ وی گۆتێ،(( دەروێشێ عەڤدی))وێ ل دووڤ نامووسا مە دگەرت، ئەڤینی یا وی و عەدلەخانێ بۆ بەحسكر، مە دڤێ توو دەستوریا مە بدەی حەتا ئەم وی بكوژین.
بابێ عەدلەخانێ دەستوریا وان دا، بەلێ وان دخۆرا نەدیت بكوژن، چنكی گەلەكی مێرخاس و عەگید و ئازابوو، لەوا پیلانە خۆ گێرا كو ب فێل بكوژن، دگەل خۆ ببنە نێچیرێ ول دەمێ خارنێ ـ كو دێ چەكێ خۆ دانت ـ پێكڤەداننی.
عەدلەخان ب هندێ ئاگەدار بوو و گەهاندە (دەروێشێ عەڤدی).. لێ مخابن گوهێ خۆ نەدایێ چنكو یێ ژ خۆ رازی بوو،باوەر نەدكر دێمكەس شێتێ… رادبن خوارنا حەفتیەكێ بەرهەڤدكەن، هەمی پێكڤە سوار دبن دچنە چەمێ (گرزوونێ) بۆ نێچیرێ ـ كو ئەڤ چەمە یێ كویر و ب ترسە ـ دەمێ كو دەروێشێ عەڤدی ب خوارنێڤە یێ مژویل و چەكێ خۆ دانای… هەمیا پێكڤە هێرشكرێ و كوشت، پاشی هەڤێژتە ئاڤاچەمی و زڤرینە ڤە.
(عەدلەخان) هەرۆ دچوو سەربانێ كوچكا بابێ خۆ بەرێ وێ ل رێكێ بوو كا نێچیرڤان كەنگێ دێ زڤرنەڤە، گەلەك دترسە نەكو (دەروێشێ عەڤدی) نە زڤرت.
دەمێ نێچیرڤان زڤرین و (عەدلەخان) ێ‌دیتی (دەوێشێ عەڤدی) نە دگەل وانە ” دلێ وێ لێدا و جەرگێ وێ سۆت و ئەڤینی یا خۆ دیار كر و ئەڤ لاوكە ب خۆ و دەروێشێ عەڤدی گوت؛
(دەروێشێ عەڤدی)دگۆ،
من نەڤێ مالەكێ تێری تژی، من دڤێ ئەوەل دین و ئیمان، ژنەكە جوان، ماهینەكە ب بەرز، تا ژییەكی بكوژ، كونەكی رەش حەلەبی، میكوتەكی ل داری داربناڤی، ئەزێ رابم بەرێ كونی بدەمە چیایێ (قەرەچ داغ) ێ پشتا كونی بدەمە تیرێژا تاڤێ.
(عەدلێ) دگو،
ئەزێ رابم سینگێ‌خۆ بكەمە سێنی، رابم خوە ب گولاڤێ برەشینم میسالا گولان و گولبەندان، بچم پێش كوڕە دەروێشێ عەڤدی هاتەڤە لگەل سەلەفەكی عەگید و مێرخاسان، ئەزێ رابم جەلەبا ماهینا كورە دەروێشێ خۆ بگرم.
(عەدلێ) دگو،
لێ من دڤێ قومەكە ئاڤێ ژ ئاڤا ـ فەریتو، ئەزێ رابم هنگێ دەستێ خۆ ژ دەروێشێ عەڤدی هەلگرم، حەتا وێ ڕۆژێ یا (زۆر تەمەر پاشایێ مللی) دادنێ دارەكی ل دارێ دجەلیتو….
(عەدلێ) دگو،
ئەز نە بمالم نەب مێرم، بەلێ خودانا حەفت برا و دوازدە پسمامێن وەكو شێرم، ئەز ڕۆژێ سێ جاران كورە دەروێشێ خۆ نەبینم ل گەرێ دیلانێ، ل حاویا گوڤەندێ، ل حوویا شاهییێ مەیتێ هەر حەفت برا و دوازدە پسمامان ل زیارەتێ بەری مالێ ب دەستێ خۆ ڤەشێرم.
(عەدلێ) دگو،
(وەزێ نەكیكی مە) نە (مللی مە) كچا (زۆر تەمەر پاشایێ مللی مە)، دەزگرا (دەروێشێ عەڤدی مە)، ل سەر چیایێ (قەرەچ داغ) ێ رۆنشتیمە، ب كراسەكی كتانی مە (گرومیمە) ب سولەكە زەری رەق رەقیمە، كلێ چاڤێ (دەروێشێ عەڤدی)مە، منێ ڕۆژێ سێ جاران كەرەم دكەم ب دەروێشێ عەڤدی ئەگەر منێ شەرم نەكربا منێ گۆتبا ژكال و باب دا ئەز ئێزدی مە
سەحەرا سپێدێ، گزە بایەكی شەمالی سار دێ، كچكێ بە عام رابن بچینە سەرێ چیایێ قەرەچ داغێ ژبێهنا خۆ بدەینە تیرا بنێ بەریێ (دەشتا عوگنێ) وەكی تێتە حێلینا سواران، چركینا ركێبان، وەشینا رمان، دەنگێ (گورزە مسریان)شەقە شەقا ئەنگوستیلا (دەروێشێ عەڤدی) ل سەردارا رمێ ل گوینیا من خۆش تێ! ئەزێ رابم نیڤا شەڤێ لگەل دەروێشێ عەڤدی بكراسەكی مەلەز كتانی (مەگرومی) بنڤم ل خیڤەتێ…كورۆ دەروێشۆ وێ گاڤێ‌دێ مرنێ و مال وێرانیێ ژبیركی…..
(عەدلێ) دگو،
بەژنا دەروێشێ عەڤدی میسالا شەنگە بییەكێ دگەلیدە، ئەمان كورۆ دەروێشۆ، تو رابە (جەمەدانیەك) ێ سپیل سەرێ خۆ گرێدە.
هەر گاڤەكە دەروێشێ‌عەڤدی بێت ل گەل سەلەفەكی عەگیدان و عەدەوان، یا ژمن ڤە شێخەكی كامیلە، تەریق دارە، ل گەل مریدان.
كورۆ دەروێشۆ تۆ سواربە ل جانێ مەهینەكا شینكێ كەزانی،ئەمان ل گەرێ دیلانێ ل حاویا گۆڤەندێ، نەكە، تەراد و مەترود نەدە غارێ، نەكو ل شینكێ (جەدەلانێ) بكەڤی خوارێ، نەكو خەلك و عالەما گوندێ َمەبێژن، (عەدلە خاتوون) عاشقا تونیەكی نە سوارە……
(عەدلێ) دگو،
سەرێ منێ گەلەكێ دێشێ، دلێ منێ گەلەكێ رەقە، میسالا بزمارێ سەرێ پەرچە حەتەبێ سوڵا دەوارێ تەیە.
(عەدلێ) دگو،
ئەڤرۆ مالا دەروێشێ عەڤدی لێ دنا و دچوو سەربەرە خوارە، دچوو حاویا (مەلا مەحمەد) چەمێ گرزوونێ جهێ شێران و پلنگان، دەحل و داران ئەزێ رابم جەهڤێ خۆە ل سەر دارێ دووبینێ ببینم و بشدینم، سەلەفەكی ژ سوارێن كیكان و مللییان بینم و بگەرینم، ئەمان گەلەكی حەیفا من دمینێ ئەڤرو كوڕە دەروێشێ من ل ناڤ تیپەكێ سواران نایێ و نە دیارە….
(عەدلێ) دگو،
داوەتەك دگەرا ل گەرێ دیوانێ، حاویا گوڤەندێ، حوببا شاهییێ ئەزێ رابم گاڤەكێ بچمە دەستێ دەروێشێ عەڤدی.. خەلك و عالەمێ گوندێ مە بلا بێژن، بەژنا (عەدلێ) چەند شرین ل گەل بەژنا دەروێشی تێ.
(عەدلێ) دگو،
كورۆ دەروێشۆ…تۆ وەرە رامووسە سەرێ روومەتا سۆرا گولگولی خوشترە ژ تەمرا بەغدایێ ژ تریێ باكورمانێ، ژ هنارا شەقلاوە یاكو بێ ناڤك و بێ بەرگە………….
ژێدەر:پەرتۆكا(زمان و ئەدەبێ كوردی) یا پۆلا یازدێ ئامادەیی.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
