ئێزدیاتی ژ كەڤنترین ئۆلێن دیرۆكێ یە
حەسون جەهوەر
زانكۆیا ئۆسنەبروك/ئەلمانیا بەشێ دیرۆكێ
بەرسڤەكا نوو ژبۆ بابەتەكێ كەڤن
بێگۆمان پڕجاران مرۆڤ ل بەرسڤا هن پرسێن نوو و زەلال دگەرت، یانژی دڤێت مەیدانێ مشت و مڕبكەت و ب ئازرینیت،لێ ئەو پرس ژ ناڤا ڕاستییا دیرۆكێ بن یان ژ دەرڤەی دیرۆكێ بن، ئەو ڤەدگەرە بۆ خوەدیێ پرسێ یان ژی خوەدیێ گراڤێ نڤیسكاری.
ئێزدی و ئێزدیاتی ئۆلەكا كەڤنارە و بەری ئاینێن ئیبراهیمی یە، ژوان ئۆلان ژی بەری ئۆلا مەسیحی و ئیسلامێ…هتد.خویابوویە،جارەكا دیژی هاتە گۆتن ئێزدیاتی باوەریەكا نوویە، ل داویا كاروانێ دیرۆكا ڤان ئۆلێن ناڤبری ڤە مایە، هۆسا ل بزاڤ مێدیا بەرێز د.حەكیم عەبدولرەحمان وەك پسپۆرێ دیرۆكا كوردان یاسەردەمێ ئیسلامێ دبێژت هیچ ژێدەرەكێ نەگۆتی یە كو بەرسڤا ئێكەمین ڕاست بت، واتە ئۆلا ئێزدیان ژ دەرڤەی ڕاستییا كەڤناتییا دیرۆكێ یە!! ناڤبری دبێژت “ل گۆرەی هەموو سەرچاڤێن رەسەنێن مێژوویا كوردستانێ یێن پێش و پاش ئیسلامێ، ژبلی ئاینێن (جوهی،مەسیحی،زەردەشتی،مانی و مەزدەكی)”بەحسا هیچ ئاینەكێ دی ل كوردستانێ تێدا نەهاتینە خویاكرن،واتە مرۆڤ دكارت بێژت ئاینێ ئێزدیان ژ دەرڤەی دیرۆكێ هاتیە!! بێی كو ناڤبری خوە بوەستینە و هندەك ڕووپەلێن دیرۆكا فەلسەفا ئۆلا ئێزدیاتیێ بقولپینت و ب هووری بخوینت مەبەست ئەوە كو ئەوژی كەفتیە شاشییا نڤیسكارێن بەری خوە، كو ئەڤ ئۆلە ژ سەردەمێ خلافەتا ئەمەویاڤە هاتییە،گەلۆ ڕاستییا دیرۆكێ ل كوڤەیە؟ یان مامۆستا بەحسێ كیژوان ژێدەرایە، گەلۆ كەنگی كوردان ب دروستی دیرۆكا خوە نڤیسایە یان هاتییە نڤیسین،ژبلی گرێدان و هەبوونا وان پشتی ئیسلامكرنا میزۆپۆتامیا، ئەرێ كەنگی سەرچاڤەكێ ئیسلامی مللەتەكی ب كافر ب هژمێرت و پاشی ڕاستییا دیرۆكا وان ب بنڤیست و بێژت؟ ئەرێ ڕاستییا ڕەسەنایەتییا ئۆلا ئێزدیان نەبتنێ د سەرچاڤێن رەسەنێن مێژوویا كوردستانێ یێن پێش وپاش ئیسلامێ دایە، ب تنێ ئەوێن وە خوەندی؟ لێ بتر ژ دەهان ژێدرەێن دیرۆكێ ل سەر دیرۆكا كەڤنا ئێزدیان نڤیسینە، وۆل دیۆرانت(د قصە الحچارە)بەرگێ چارێ بخوینە، كا چاوا بەحسا ئێزدیان و بەرگریا وان ل دژی سۆمەریا دكت، كو پێشیا هێرشێن وان ل سەر ئاخا میزۆپۆتامیا گرتن، دیسان ب دەهان پەرتۆكێن عەرەبی ژی مینا نڤیسەر زهێر كازم عبود، جورج حبیب، كازم حبیب،سعد سلوم …هتد و هەموو دونیا و موسلمان ژی دبێژن، ئەو ئۆلا هەری داویێ یە،بەڕێز هوون بەروڤاژی و ژ دەرڤەی دیرۆكی دئاخڤن.
ژبۆ نموونە، د. عبد الفتاح البوتانی د پێشەكییا پەرتۆكا لێكۆلینەكا فەلسەفی دا د جەوهەرێ ئاینێ ئێزدی دا ل لاپەڕە 10و پاش دە دبێژیت، ئۆلا ئێزدیان ژ ئۆلێن كوردان یێن كەڤنارە و ژ هەزاران سالان ڤە ل كوردستانێ ئاكنجییە، بەری ئۆلا جوهیان، مەسیحیان و ئیسلامێ یە، ئۆلا هەرە سەرەكی یا كوردان بوویە، ژبۆ ڕاستییا ڤێ چەندێ ب تنێ هەبوونا ئێزدیان ل كوردستانێ یە، زمان و كلیلا ڤێ ئۆلێ و ڕابوون و ڕونشتنا وان ب كوردلا یە، هن ژێدەرێن دیژی دبێژن، مینا نڤیسكار سلێمان یوسف ل باسنیوز دا: بنەڕەتییا ئاینێ ئێزدیان د بیروباوەڕیێن ئاینێن خەلكی میزۆپۆتامیا دا هاتییە ب تایبەت ژ ئاینێ بابلی وەرگرتییە كو مێژوویا وێ ڤەدگەڕیتە بۆ هەزارا سێیێ یا بەری زاینی، هەبوونا مێژوویا ئێزدیان گرێدان ب مێژوویا میزۆپۆتامیا ڤەیە، وگەلەك ژێدەرێن دیرۆكێ یێن كەڤن ژی ڤێ یەكێ پشتڕاست دكەن كو ئاینێ ئێزدیان مشتومڕا وێ دناڤ دل و جەرگێ ئەفسانەیا میزۆپۆتامیا سەرهەڵدایە، كو جیێ پەنجەیا خوە ل سەر زۆربەیا بیروباوەر و ئایینێن ڕۆژهەلاتی هەیە.
دیسان د. خلیل جندی خویا دكت كو پەیڤا ئێزدی ژ پەیڤا یەزدان هاتییە، واتا (پادشا،خوەدا)، هەژی گۆتنێ یە پەیڤ و باوەری و ئێزدی وەك جڤاك بخوە ژی دگەلەك قۆناغانڕا دەرباز بووینە، ژ وان ناڤان ژی داسنی، ئەوژی ل سەردەمێ زەردەشتییا پێ هاتینە ب ناڤكرن، دەما ئێزدیا باوەریا ئۆلا زەردەشتی قەبوول نەكرین، كو وی سەردەمی دینێ ئمبراتۆریا ساسانی و وێڤەتربوو، ڤێجا پەیڤا “دێوە پەسنە”واتە پەرستنا دێـوی(شیگان) ب یەزدان پەرێسانڤە دكرن تاكو فەرمانا وان ڕاكن و ئێزدی ژی ب ڤێ یەكێ گەلەك هاتینە ئێشاندن، هەژی گۆتنێ یە دبێژن ئێزدیاتی ژ ئایینێن كەڤن یێن سروشتی دئێتە هژمارتن، ئەوان گرێدان ب سەرهەڵدانا هیچ پێغەمبەرەكی یان هنارتیەكی ڤە نینە، لەوما مرۆڤ نكارت بەراوردیەكا هوور و زانستی یا خویا بوونا ئۆلا وان دیار بكەت.
ئەڤ بابەتە گەلەك یێ دوور و درێژە و هێشتا لیكۆلینێن كوور و هوور بۆ ڕە دڤێن، دكارم بێژم مینا خودێ ژێ رازی نڤیسكار و ڤەكۆلەر پیر خدرێ سلێمانی خویا دكت، ئێزدیاتی د سێ قۆناغان رە دەرباز بوویە.
1_قۆناغا باوەری ئینان ب دیاردەیێن خوەزایێ.
2_قۆناغا باوەریا وان پشتی هاتنا ئیبراهیم خەلیل.
3_قۆناغا نووژەنكرنا ئۆلا ئێزدیان ل سەرەدەمێ هاتنا شێخادی ( 1075–1162 ) و هێرڤە،دیسان هەژی گۆتنێیە د فەلسەفا ئۆلا ئێزدیان دا پڕ ڕێز و قەدر ل هەر سێ پێخەمبەر و ئۆلێن ئیبراهیمی هاتیە گرتن، ژوانژی ئۆلا ئیسلامێ، چەندین تێكستێن ئۆلی ڤێ چەندێ پشت راست دكەن.
