(ئاگر _ رۆناهی _ گەرمی _ پیرۆزی) دگەل جارێن جاران
ئلیاس نعمۆ خەتاری
لبەر روونشتنا ئاگری زەوق و لەڤزەتەكا تایبەت یا هەی، رەنگ و دەنگێ ئاگری و لڤلڤینا پێتا وێ جوانیەكا بێ سنوور ددەتە دەوروبەرێن خۆ، لەوما ل دەمێ هەر وەختەكی یان ل هەر جیەكی ئاگر بێتە ڤێخستن دێ بینین هندەك كەسان یا خۆ لێك خركرین و ل وی ئاگری یێت كۆمبووین ب تایبەت ل وەرزێ زڤستانێ.
ئاگرێ تەروونا نانی دەمێ ئافرەت دچۆنە بەر تەروونا و سۆتنا خۆ و هەڤیرێ خۆ دبرن و ژ دوو سێ مالا كۆم دبوون و ئاگرێ تەروونێ ڤێتخستن هەتا تەروون سپی دبوو دێ دەست ب سەرهاتیا كربان، زارۆكێن خەو سڤك ل وان خرڤەدبوون و تەماشەی نان پاتنێ دكرن و خوارنا نانێ گەرم لبەر تەروونێ گەلەكا خۆش بوو، پشتی نان پاتنێ دێ چەند نان دابانە زارۆكان و گۆتبانێ بخێر بدەنە مالێن بەلنگازا ل دەوروبەرێن خۆ، باجان رەشك ب بستكێ ڤەتكرن و دبرژاندن و ل داویێ كلۆسكێ نۆكا یان یێ دەهنقوتێ یان سەروو و پێیان دێ كربانە دناڤا تەروونێ دا و دەری لێ گرتبان بۆ ڤراڤینا نیڤرۆ و پاشی دێ هاتبانە مال بۆ تێشت خوارنێ.
ئاگرێ قولا و چایا ل سەر پەلا، لسەر دەمێن بەرێ بەردەوام دچۆنە داركا و قۆلا بۆ سۆتنێ و گەلەك جاران دێ هندەك زەلام لسەر دۆشكی لبەر دەرگەهێ مالێ مابانە هەتا دەرەنگ لبەر ئاگرێ داركا هندەك هەڤال و جینار لێ كۆم دبوون و قۆریێ چایێ داتنانە سەر پەلا ڤێجا ئیما چایا خۆش ژێرە چێدبوو، ژبلی خۆشی و مفایا ئاگری ل هوندرێ مالێ سۆبا ب هەموو جۆران ڤە هەم گەرم كرن و هەم رۆناهی ددا ناڤا مالێ لەوما دبێژنێ فێقیێ زڤستانێ، ژئالیێ دیڤە گەلەك جۆرێن رۆناهیا ئاگری هەبوون بۆ ناڤا مالێ و بۆ ژدەرڤەی مالێ مینا ڤێخستنا چرایا ل قەسر و خانیان و ئاقدا و ئاخورا دەمێ فتیلا ژ بەنكی دروستدبووی دكرنە دناڤ زەیتێ دا و لسەر جیێن تایبەت دهاتنە دانان و ئاگر بەردانێ ل جیێن بلند داكو ل دەوروبەرێن خۆ رۆكەن، پاشی بوو دەمێ فانۆس و لەمپا، فانۆس دهاتە هەلاویستن ب دیوارێ مالێ ڤە یێ ژۆرێ ڤە و هەروەسان بۆ هاتن و چۆنێ بكاردئینان بەلێ لەمپە بتنێ بۆ هەلاویستنێ بوو لناڤا مالێ دا ب شێوەكی رێك و پێك ژ شۆشەی و مەكینا كێم و زێدەكرنێ و جەمبلكێ هەلاویستنێ و خۆدیكا زێدەكرنا رۆناهیێ پێكهاتبوو.
كورهە و كوچكێن ئاگری و رۆژێن رووی: كورهە ئانكو جیێ تایبەت ژبۆ قەلاندنا ئامیرێن كالۆكی ئەوێن ژ هەریێ دهاتنە چێكرن، كوچكێ ژ هەریێ دهاتە چێكرن داكو بەرۆشكا لسەر دانێن و ئاگری لبن هلكەن ژبۆ گەرمكرنێ و كەلاندنێ وەكی كەلاندنا ساڤارا و خوارن و ڤەخوارنا مالێ یا رۆژانە، رۆژا رۆیێ ئانكو رۆژەكا تایبەت دهاتە دەست نیشانكرن ژبۆ سەر شووشتنێ و جلك شووشتنێ لەوما دڤیا كابانیا مالێ ل ڤێ رۆژێ كارێ خۆ باش بكت ژ حازركرنا ئاڤێ و سۆتنێ و هلكرنا ئاگری لسەر كۆچكی رۆژەكا تایبەت بوو دناڤا هەر خێزانەكێ دا، سەرشووشتن دناڤا لەگانكا دابوو جلك شووشتن لسەر بەرەكێ تایبەت بوو ب شوونكی دهاتنە قوتان پاشی دكرنە دناڤا لەگانكێ دا و پشتی گڤاشتنێ لسەر رستكا رادخستن.
پیرۆزیا ئاگری:هەكە بێین و بەرێ خۆ بدەینێ دناڤا ئاینێ ئێزدیاتیێ دا دێ بینین ئاگری گەلەك پیرۆزیا خۆ یا هەی ل ناڤا جڤاك و فەلسەفەیا ئۆلا ئێزدیان دا ب شێوەكی گشتی، نوورا شێشمس ئانكو رۆناهیا رۆژێ ئەم ئێزدی خۆ ب مللەتێ رۆژێ ددەینە ناسین و ئێك ژ دوعایێن مە ئێزدیان دگەل تیرۆژكێن رۆژێ دئێتەكرن.
پیرۆزیا چرایی ل جەم ئێزدیان: چرا ئێكە ژ نیشانێن ئاینی یێن ئێزدیان مینا هلكرنا(366)چرایا ل هێڤاریا عیدا سەرێ سالا ئێزدیان و هەر دیسان ل هەموو هێڤارێن چارشەمبوویان ل بەر هەموو قوب و نیشانگەهێن ئێزدیان ل هەر عەردەكی ئێزدی لێ هەبن چی ل لالشا نوورانی یان ژی ل ناڤا گوند و كۆمەلگەهێن مە ئێزدیان چرا دئێنە ڤێخستن هەتا ژ دەرڤەی وەلاتی ژی گەلەك مالێن ئێزدیان ل هێڤارێن عید و عەرەفاتا چرایی ل ناڤا مالێن خۆ هلدكەن، ل هندەك عیدا دڤیا ئاگر بێتە كرن مینا عیدا بێلندێ و گورگا گایی دەمێ هەر مالەك ئاگرێ عیدێ هلدكەت و خۆ لسەر وی ئاگری دا دهاڤێژن هەتا هندەك جۆرێن ئاژەلان دسەرا دبەن مینا گۆلكێن جۆتیاران ل دەمێ ژ جۆتی دزڤرنە مالێ.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی