جه‌ژنا بێلندێ
شه‌مۆ قاسم 
جه‌ژنا بێلندێ( جه ژنا رۆژێ) ئێكه ژكه‌ڤنترين جه‌ژنێن ئێزديان و ڤه‌دگه‌رته ده‌مێ ميترايا وبوونا ميترايه،ئه‌ڤ جه‌ژن ب پيرۆزيا رۆژێ ڤه گرێدايه وچه‌ندين ملله‌تێن دى ژى ڤان رێوره‌سمان دگێرن،كو ئيساله دكه‌فته رۆژا ئينيێ 4/1/2019ێ،په‌يڤا بێلنده په‌يڤه‌كا ئاراميه رامانا بوون يان نووكرن دئێت ئانكو رۆژ بازنێ خۆ ته‌مام دكت وبه‌ره‌ف بورجه‌كا نور دچت وئه‌رد خۆلا خۆ يا به‌ره‌ف نشيڤ ته‌مام دكت لدۆر رۆژێ و ده‌ست بڤه‌گه‌ريانا خۆ به‌ره‌ف هه‌ڤراز دكت ل ئينيا سێيێ ژ كانوونا ئێكێ يا ب هژمارا رۆژهلاتى 21/12،ل هێڤارا جه‌ژنێ هه‌ر ماله‌ك ئاگره‌كى هلدكه‌ت ودبێژنێ گوركا گاى يان گوره پيتك هه‌موو ئه‌ندامێن مالێ خۆ سێ جارا ب سه‌را دهاڤێژن ودبێژن يا خودێ توو گونه‌هێن مه ب سۆژى، ديسا خوارنه‌كا تايبه‌ت دئێته چێكرن دبێژنێ ميرهه(كه‌شكين) وسه‌وك دئێنه پاتن ونانه‌كى تايبه‌ت دئێته دروستكرن دبێژنێ (خه‌ولێره) ومێويژه‌كێ دكه‌نه دناڤ دا وباش دسترين هه‌تا ئه‌و مێويژ دناڤ دا هندادبت وپاشى دقه‌لينن ول هێڤاريا رۆژا جه‌ژنێ ب رێوره‌سمه‌كا تايبه‌ت دئێته شكاندن وبه‌لاڤكرن لسه‌ر ئه‌ندامێن خێزانێ، بێ فه‌رق وجوداهى چ نێر يان مێ بت و كه‌سێ ئه‌و مێويژ دبه‌هرا وى دا چۆ دێ ئێته خه‌لاتكرن ودبێژن ره‌وشا سالا نوو لسه‌ر به‌ختێ وى يه،ديسا هنده‌ك رێوره‌سمێن دى ژى دئێنه گێران ل ئينيا به‌رى بێلندێ ودبێژنێ بێلندا پيرا و ل هنده‌ك جيا وتايبه‌ت ل شنگالێ دبێژنێ ميلميلاڤ وئه‌ڤه ئه‌و رێوره‌سمێن دئێنه گێران 1_جەژنا بێلندا پيرا وهنده‌ك دبێژنێ (پێلندێن پیرافات) جەژنەكا كەڤنه بەرى ھاتنا شيخادى ئەڤ جەژن دهاته گێران وەك ئەركەكى ئۆلى ھەر سال ئەڤ جەژن دكه‌فته دئينيا ئێكێ دا ژ چلێ زڤستانێ و مجێورێن پیرافات ب چەند ڕێوڕەسما و ل ھەر گوند و جیەكی نيشانێن پيرافات ھەبن ڤان رێورەسما دگێرن، رێورەسم ژى بڤی رەنگی نە1_:ل ھێڤاریا جه‌ژنێ چرایێ خاسێن گوندی دئێنە ھلكرن و ھەر مالەكا پیرێن پیرافات ھەبت چرايى ھلدكن وخەلكێ گوندی و ريهـ سپى و كەسانێن ئایينی قەستا مالا مجێورێ گوندی دكن و ل جيەكى خرڤه دبن وگوهـ دده‌نه قەول وبه‌يت و قەسیدە ئه‌وێن دئێنه گۆتن ژلايێ ئۆلداره‌كى ئايينى ڤە ول وێ شەڤێ ھەتا بەرێ سبه‌يكێ ئه‌و رێوره‌سم دئێنه گێران و ل سبه‌يكا ڤێ رۆژێ سمات دئێته چێكرن و دبێژنێ(كەشكا مالا پیرا) ول مالا مجێوری و لسەر گوندیا دئێتە بەلاڤكرن ،دیسا سبەیكێ خەلكێ گوندی قەستا مالا مجێورى دكن ژبۆ پیرۆزباھیا جەژنێ و پێكڤە سماتێ و شریناھیێ دخۆن،2_ميميلاڤا جوانا ئه‌ڤ رێوره‌سمه بتنێ دناڤ هۆزا جوانا دا دئێنه گێران ئه‌وێن ل چيايێ شنگالێ د به‌لاڤن،ئه‌ڤ جه‌ژنه دئێته گێران وه‌ك رێزگرتنه‌ك بۆ خاس و چاكێ ئێزدى پيرێ ئالى وه‌كى دڤێ سه‌به‌قا قه‌ولى دا خويادبت
ئەز برمە سەرێ دەرەڤێ
ب حەکەفە بوونا مێلاڤێ
بەری نقتە بشته باڤێ
ده‌مێ ئه‌وێ سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌را شنگالێ كرى وپێشوازى لێ هاته كرن ژ ئاليێ هۆزا جوانا كو كه‌ڤنترين هۆزا ده‌ڤه‌را شنگاله ل ده‌ستپێكا سه‌دێ سێزدێ زايينى (ميلادى) ل ده‌ستپێكێ لبه‌رده‌ريێ هه‌رماله‌كێ وه‌ك رێوره‌سم ئاگره‌ك دئێته هلكرن ژره‌شكێ كو درخته‌كى گه‌له‌ك زوو دئێته سۆتن وفتيل دئێنه هلكرن لبه‌رده‌رگه‌هێ هه‌موو مه‌زارگه‌ها وئه‌ڤ به‌يته دئێته گۆتن
ئاگرێ مه پيته پيته
و پيرێ مه ژ ويڤه تێته
كەچ غەزاله ب كەلێته
وه‌ك رێزگرتن بۆ هاتنا ميڤانى ديسا هه‌موو ئه‌ندامێن خێزانێ ب خۆشى وجۆش لدۆر ئاگرى دزڤرن وژنك شريناهيا بسه‌ر وان دا دهاڤێژن ودهلهلينن ول جيه‌كى فره ل گوندى گۆڤه‌نده‌ك دئێته گێران وژن وزه‌لامێن گوندى تێدا پشكدار دبن.
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
