بيرەوەريا 121ساليا ژ دايكبوونا بابێ روحى ونەتەوەيى مستەفا بارزانيێ نەمر
مەهدی حەسەن 
بارزانيێ نەمر ل رۆژا (١٤/٣/١٩٠٣) ل مالەكا ئاڤا و خانەدان ژ شێرە ژنا پاك و ھێژا و بنەمالەكا ديندار و ئاشتيخواز ژدايكبوويە ل گوندێ بارزان ،ل بەر سينگێ ديا عەزيز ل زێندانا ديار بەكەر بوو مێڤان ھێ (٩) ھەيڤى چاڤێن خوە ڤەكرن ، د سێ ساليا خوە دە د كەفتا زێندانێ دا دگەل دەيكا خوە ل موسل ژ ڤێدەرێ ب مالباتا خوە ھاتە سرگوون ( نەفى – مشەخت) كرن مالباتا وى شاندن كەركووك و دوڕا سليمانيێ ديسا ل ژيێ (١٢) ساليێ ل باژارێ موسلێ كەكێ خوە يێ مێرخاس و شۆرەشگێرێ ب ناڤ و دەنگ شێخ عەبد ولسلام ب سێدارا ئوسمانيان ڤا ب چاڤێن خوە ديت، ئەڤ رويدان و پێشھاتێن ل وى سەر دەمى ھاتين و دناف رويدانا مەزن بى و ل سەر دەستێ برايێن خوە شێخ عبد ولسلام و شێخ ئەحمد بارزانى وبنەمالاوانا شۆرەشگێر مەزن دبت و دھێتە پەروەردەكرن ب ھەستەكى كورد پەروەرى و دبتە ئێك ژ سیاسەتڤان و قەھرەمانێن ملەتێ كورد، كو ب تمامیا ژیانا خوە د خەبات و خزمەتا ملەتێ كورد دا تەرخانكربو ھەردەم دۆژمنێ كورد ترسەكا مەزن د دلی دابو ژ ئەگەرێ ھەبۆنا مەلا مستەفای ئەو بەرھەم و دەستكەفتێن ئەڤرو ملەتێ كورد بدەست ڤەئینای ژ بەرھەمێن خەباتا مەلا مستەفایە چۆنكی بارزانیێ نەمر بناغەیێن دروستبونا دەولەتا كوردی دانابون كو ئەم كورد ھەمی چاڤەرێ وێ دروستبۆنێ نە شێخ عەبدولسەلام بارزانی باپیرێ مەلا مستەفا بارزانی لسالا 1872 چۆیە بەردلۆڤانیا خودێ و كورێ وی شێخ محمد بو یە سەروك ھوزا بارزان مەلا مستەفا بارزانی یێ پێنجێیە و یێ دوماھیێ یە ژ كورێن شێخ محمد ( شێخ عبدولسلام – شئخ ئەحمد – محمەد سەديق – بابۆ – مەلا مستەفا )- ل سالا 1917-1919 شێخ ئەحمەدێ بارزانی برایێ وی یێ مەزن دگەل شێخ عبدالرحمان شرناخی دا بو كاروبارێن شۆرەشێ د ھنێریتە كوردستانا توركیا ل وێرێ چاڤێ وی ب شێخ عبدالقهارێ نەھری و شێخ سەعیدێ پیران د كەڤیت ل سالا 1919 ب فەرمانا شێخ ئەحمەدێ بارزانی ب سەروكاتیا ھێزەكێ د چیتە ھەوارا شێخ مەحمودێ نەمر و شورەشێ دژی ئنگلیزا دكەت و ھەر وەسا ل سالا 1920-1921 د چیتە ھەوارا ئەنداریك پاشایێ ئەرمەنا ل توركیا و ھەر وەسا ل رێكەفتی 12/9/1931 ل راپەرینا ئێكێ یا بارزان ب سەركردایەتیا بارزانیێ نەمر دشەرێ بەرقی بەگ دا بتنێ 80 بارزانی شیان سوپایێ دوژمنی بشكینن و زیانا 126 كوشتیێن دوژمنی بەرامبەر 5 شەھیدێن سوپایێ بارزانی لرێكەفتی 22/6/1933 حكومەتا توركیا شێخ ئەحمەدێ بارزانی د گریت و رادەستێ حكومەتا عیراقێ د كەت و بارزانیێ نەمر و دگەل خێزانێن بارزانی ب ھاریكاریا برا كوردێن توركیا خو دەربازدكەت و ڤەدگەریتە ناڤچەیا بارزان حكومەتا عیراقێ ناچاردبیت ل تەباخا
سالا 1933 شێخ ئەحمەدێ بارزانی ئازاددكەت و ڤەدگوھێزنە ناڤچەیا بارزان ل ناڤەراستا سالا 1936بو دانوستاندنێ دچیتە موسل لێ مخابن لوێرێ د ھێتە گرتن ژلایێ موتەسەرفێ مۆسل و دەرمانی دەنێ وەكی موعجیزەیەك ژ مرنێ رزگاردبیت پشتی دوو حەفتیان د نەھشیاریێ دا ھەر ددوماھیا وێ سالێ دا ئەو و برایێ وی یێ مەزن شێخ ئەحمەد و دگەل چەندەھا خێزانێن بارزانیان ھاتنە ڤەگوھاستن بو باژێرێ بەغدا و باژارێن دیتر ل رێكەفتی 12/7/1943 بارزانیێ نەمر پشتی چەندین سال دەربەدەری و دەست بسەرداگرتن بھاریكاریا حیزبا ھیوا و چەند كەسەكێن نشتیمانپەروەر ل سلێمانیێ دەربازدبیت و دگەھیتە ناڤچەیا شنۆ ل كوردستانا ئیرانێ ھەردوو حكومەتێن ئیراق و ئیرانێ ب برێ 50000 دیناران خەلات ددەن بو وی كەسێ بارزانی د كوژیت بەلێ بارزانی ل رێكەفتی 28/7/1943 ڤەدگەریتە بارزان د دەمێ دو ھەیڤادا پتری دوو ھزار پێشمەرگەیان لێ خرڤەدبن و لسالا 1943-1945 شورەشا بارزان دەستپێدكەت و دوێ شورەشێ دا چەندین داستانێن قەھرەمانانە توماردكەن ژ گرنگترین شەران : شەرێ بناڤودەنگێ شانەدەر ل 2/10/1943 شەرێ خێروزوك ل 12/10/1943شەرێ گورەتو ل 6/11/1943 شەرێ مەزنە ل 10/11/1943 لرێكەفتی 29/11/1943دانوستاندن دگەل حكومەتێ دەستپێكرن 15/1/1945 لژنا ئازادی پێكئینا و لرێكەفتی 28/5/1945 شەر دەسپێتكەتەڤە و ل رێكەفتی 5/9/1945 شەرێ مەیدان موریك دەستپێدكەت و دڤی شەریدا بەرامبەر پێنج شەھیدێن سوپایێ بارزانی 80 ئێخسیر و 440كوشتیێن سوپایێ حكومەتێ ل 10/11/1945 خو ڤەكێشا بو كوردستانا ئیرانێ و لسالا1946 بارزانیێ نەمر دگەل چەند پێشمەرگەیەكان چونە پال كومارا مھاباد بارزانی رولەكێ گرنگ و كاریگەر دبینیت د پێشڤەچونا كومارێ دا و پێشەوا قازی ب پلا جەنەرالێ كومارێ پلەداردكەت بەلێ مخابن ڤێ كومارێ ژیەكێ كورت بر و قازى محمەد ل پێش بەرێ سەرۆكێ ھەيێەتا مەحكەمە مھابادێ ژ وانرا دبێژت : مەلا مستەفا بارزانى ئومێدا مللەتێ كوردا و من ئالا كوردستانێ تەسليمى وى كر و ئەوێ ڤێ ئالايا پيروز ب پارێزن ، ھەياكو رۆژا رزگاريا كوردستانێ بێ و ل سەر ھەمى چيايێن كوردستانێ بلند بكە ، ل ھەر دوێ سالێ دا پارتی دیمۆكراتی كوردستان ھاتە دامەزراندن ل سەر دەستێ بارزانيێ نەمر كو نائومێديەكا مەزن كەفتبويا دلێ مرۆڤێ كورددا ژبەر كو زنجيرەكا شۆرەش و سەرھلدانێن كوردى ئێك ل ديڤ ئێكێ شكەستبوون پارتى ھاتە دامەزراندن ل سەر بنەمايێ شۆرەشگێرى يێ مالا بارزان و سەربوريێن شۆرەشێن كوردى بو رزگاركرنا مللەتێ كورد و ئازاديا مرۆڤێ كورد و ھەمى تەخ چينين كوردستانى ب ئاين و نەتەوە ڤە جھێ خوە دناف دا ببينن و پێكڤە خەباتێ ب كەن ھەر ژ زاخو تا خانقين ل پێ ناڤێ كوردستانێ ، ژ بەر رۆلێ مەلا مستەفا د بزاڤا ئازاديخوازا گەلێ كوردى دا و دادپەروەرى ھەستێ وى يێ كوردى دا د نەھ كونگرەیان دا بارزانیێ نەمر سەروكاتیا پارتی دیمۆكراتی كوردستان دكەت 29/4/1946شەرێ قاراوا ل ناڤچەیا سەقز بو بەرەڤانیكرن ژ كومارا مھاباد دەستپێكر و دڤی شەری دا 80 سەربازو ئەفسەرێن ئیرانێ ھاتنە كوشتن و ھندەك ھاتنە ئێخسیركرن بێكو چ زیان ب پێشمەرگەیێن بارزانی بكەڤیت و ل 16/8/1946شەرێ مل قەرێن یان مامە شائ دەستپێكر و لھەفتیا ئێكێ یا ھەیڤا سێ 1937 شەرێ نەلوس دەستپێكر و ل 13/3/1947شەرێ شنۆ و رەخەدە دەستپێكر و ل 24/3/1947 شەرێ قارنە دەستپێكر و ل 25/3/1947 شەرێ ھەڤرس دەستپێكر و ل 3/4/1947 شەرێ نێرگێ رویدا كو دڤی شەری دا بارزانی ب برینەكا سڤك برینداربۆ ل 19/4/1947 جارەكا دی بارزانی ڤەدگەریتە ئاخا ئێراقێ ل 27/5/1947جارەكا دی دچیتە گوندێ جێرمێ ل كوردستانا ئیرانێ ل 11/6/1947 شەرێ چیایێ زوزك و دەشتا ماكو دەستپێدكەت و ئەڤ شەرە سێ روژ و سێ شەڤا ڤەدكێشیت بێ راوەستیان و دڤی شەری دا ئیرانێ توپ و فروكە و تانك بكاردئینان كو بەری ھنگی ئیرانێ خو بو ڤی شەری بەرھەڤكربوو لێ د بەرژەوەندیا واندانەبو بارزانی دوی شەری داسەركەفت ژبلی سەدەھا كوشتیا و چەندین ئێخسیرا ل 18/6/1947 بارزانی و 271 پێشمەرگە ب رێیا روبارێ ئاراس چونە ناڤ خاكا ئێكەتیا سوڤیەت و ل 19/1/1948 د كونفرانسەكا گشتی دا كو ھەمی كوچبەر و ئاوارەیێن كوردستانا ئیراقێ و ئیرانێ تێدا بەرھەڤ ببون سەركردایەتیا سیاسی یا ھەڤبەش بو تەڤگەرا كوردینیێ ھاتە ھەلبژارتن و بارزانی بو وێ سەركردایەتیێ ھاتە ھەلبژارتن و ل 29/8/1948 ئەو و ھەڤالێن خوە ل باكویێ د ھێنە ڤەگوھاستن بو باژارێ تاشقەند پایتەختێ ئوزپاكستان ل 13/3/1949 بارزانی ژ ھەڤالێن خوە ڤەدبیت و بتنێ دگەل دوھەڤالا دبەنە چەمبای لسەر دەریاچەیا ئورال ل وێرێ د ھێنە گرتن ل ھەیڤا ئەیارێ سالا1953 ستالین دمریت و خرووشوڤ دھێتە ل سەر دەستھەلاتێ و بارزانی ڤەدگەریت بو موسكو و چەندجارەكا چاڤێ وی ب خرووشوڤ دكەڤیت پشتی شورەشا سالا 1958 پشتی 12 سال دەربەدەری ڤەدگەریتە بەغدا و لسالا 1960 ب ئێكجاری ڤەدگەریتە كوردستانا باشور لناڤچەیا بارزان جێھگر دبیت و لسالا 1961 شورەشا ئەیلۆلێ دەستپێدكەت ب سەروكاتيا بارزانيێ نەمر بو ماوەيێ نەھ (٩) سالا رژێم نەچار دبت دانپێدانێ ب مافێ كوردا ب كەت بو جارا ئێكێ ل بەيانا ١١ ى ئادارا سالا ١٩٧٠ ئوتونومیێ بو كوردستانا ئیراقێ ب دەستڤەدئینیت و ل 29/9/1971 دوژمنا پیلانەكا رەش دانابو بو بارزانی لێ خودێ پاراست و ژوێ پیلانێ رزگاركر و لسالا 1974 دەستھاڤێتە شەرێ بەرەڤانیێ و ل ئادارا 1975 ژ ئەگەرێ رێكەفتنامەیا جازائیر و ئەو پیلانێن نیڤ دەولەتی بو تێكبرنا شورەشا ئەیلولێ ولێڤەبوونا پەيمانا ١١ ئادارێ و سەپاندنا شەرەكى دى دگەل كوردا و ژ ئەنجامێن خيانەتا جزائير و دانا شط لعرب بو ئيرانێ و شكەستنا شورەشێ ئەو و سەدھزار كەس كوردێن ئیراقێ بەرەڤ ئیرانێ ئاوارەبوون و شورەشا گولانا پێشكەتنخواز دەست پێكرى و ترس و لەرز ئێخستيە دلێ دوژمنى ل پێناڤێ يان كوردستان يان نەمان ، سەرەڕايى ئەڤ شەر و بەرسنگگرتنا دوژمنى بارزانى باوەريەكا موكم ب دان و ستاندنا ژ ھەبو ھەر دگەل مەلكى ل سالا ١٩٣٠ و دگەل نورى سەعيد ١٩٤٣ و ١٩٤٤و دگەل عبد الكريم قاسم ل سالا ١٩٦٢ و دانوستاندنێن سالا ١٩٦٣ دگەل بەعسيا و سالا ١٩٦٤ دگەل عبد السلام و سالا ١٩٦٦ دگەل عبد ولرحمان عارف و لسالا ١٩٧٠ دگەل ئەحمد حەسەن بەكر و سدام حسين وھەنا رێكەفتنا بەيانا ئادارێ ھاتيە ئيمزاكرن دگەل حكومەت و دەسھەلاتێن حوكم ل عراقێ كرين داخازيا مافێ گەلێ كورد كرييە ،لێ قەدەرێ ئەڤ كەس يێ كورد پەروەر ل دنيايێ دايى ناسين و ھەمى ژيانا خوە ل پێ ناڤێ كورد و كوردستانێ تەرخان كرى ل 1/3/1979ل ئەمریكا ب نەخوشیا شێرپەنجەیێ چوبەردلۆڤانیا خودێ خودێ جھێ وی بكەت بھەشت ل 5/3/1979 ل سەر وەسیەتاوی ل باژارێ شنو ل كورستانا ئیرانێ ھاتە ڤەشارتن پشتی راپەرین و سەرھلدانا كورد لسالا 1993 د رێو رەسمەكا تایبەت و شكوردار دا ل ئاخا باب و باپیرا دگەل كورێ وی شەھیدێ نەمر ئیدریس بارزانی ل بارزان ھاتن ڤەشارتن و تێدا چەندین كەس بێ جیاوازی د وێ رێورەسمێ دا ئامادەبۆن
ژێدەر / كونگرەى يادەوەريێ سەد ساڵەى بارزانيى نەمر
بەشى دووەم
تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی
