تشرینی دووه‌م 10, 2024

Lalish Media Network

صحيفة إلكترونية يومية تصدر باشراف الهيئة العليا لمركز لالش الثقافي والاجتماعي في دهوك - كوردستان العراق

دلڤین خەلەف:ئەگەر و چارەسەریێن توندوتیژیێ‌ ل دژی ژنان

ئەگەر و چارەسەریێن توندوتیژیێ‌ ل دژی ژنان
دلڤین خەلەف
1_ نەبوونا پەیوەندیێن جڤاكی و ژێك دووربوونا خێزانێ‌ ئێك ژئەگەرێن سەرەكی یە دناڤ هەر جڤاكەكی دا و ئەڤ چەندە ژی توندوتیژیێ‌ دناڤبەرا خێزانێ‌ ب گشتی دا پەیدا دكت و ب تایبەت دناڤبەرا زەلامی و هەڤژینا وی دا و كێشەیێن مەزن ژێ‌ دروست دبن و گەلەك نموونە لسەر ئەڤێ‌ چەندێ‌ هەنە دێ‌ بزاڤێ‌ كەین د ڤان خالێن ل خوارێ‌ دا دیار و بەرچاڤ بكەین.
أ _ هەبوونا كێشە و ئاریشەیان دناڤبەرا هەر خێزانەكێ‌ دا دوور بوونەكێ‌ ددەتە ژنێ‌ ژ خێزانێ‌ و دبتە ئەگەرێ‌ ژێك نەتێگەهشتنا ژنێ‌ دگەل زەلامی و بڤی رەنگی هزرێن ئازاردانێ‌ خورت دبن و توندوتیژی ل دژی وێ‌ دئێتە بكارئینان.
ب _ خرابیا رەوشا ئابووری و نەبوونا داهاتەكێ‌ باش بۆ خۆشكرنا ژیارا خێزانێ‌ دبتە ئەگەرێ‌ دروستبوونا ناكۆكیان دناڤبەرا ژنێ‌ و زەلامی دا و هەروەسا دبتە ئەگەرەكێ‌ خورت بۆ دروستبوونا توندوتیژیێ‌ ل دژی ژنێ‌.
ج _نەخوندەواری و نەزانابوونا دناڤ هەر جڤاكەكی دا دبتە ئەگەرێ‌ هەبوونا ئاریشەیێن بێ‌ سنوور و ئاستەنگی دكەڤنە د پێشیا بەختەوەریا ژیانا ژنێ‌ و زەلامی دا و توندوتیژیا ل دژی ژنێ‌ ژی ژ ڤێ‌ چەندێ‌ پەیدادبت.
د _ زالبوونا دابونەریتێن كەڤنار و بابەتێن ئاینی یێن بەرتەنگ كارتێكرنەكا مەزن لسەر رەوشا ئاسایی یا جڤاكێن پاشڤەمایی دكت و ئاریشێن جڤاكی ژێ‌ دروست دبن و دبنە ئەگەرێ‌ توندوتیژیا ل دژی ژنێ‌.
2_دانوستاندن و سەرەدەریا هەر جڤاكەكی ب رەنگەكی جیاواز و نەگونجای دگەل رەوشا ژنێ‌َ دبتە ئەگەرێ‌ توندوتیژیێ‌ ل دژی ژنێن وی جڤاكی و گەلەك نموونە لسەر ڤێ‌ چەندێ‌ ژی هەنە وەكو ئەڤێن ل خوارێ‌ دیار.
أ _ رەوشا سیاسی یا خراب یا هەر وەلاتەكی كێشە و ئاریشێن جڤاكی ژێ‌ پەیدادبن و دبنە ئەگەرێ‌ توندوتیژیا ل دژی ژنێن وی جڤاكی.
ب_هەر وەلاتەك یان ژی جڤاكەكێ‌ تووشی ئاریشەیا بەلنگازیێ‌ بت و رووبەرووی هەژاریێ‌ بت و رەوشا ئابووری لاواز بت دێ‌ ئاریشێن جڤاكی بۆ خەلكی پەیدابن و بڤێ‌ چەندێ‌ بتنێ‌ ژن دێ‌ بتە قوربانی و دەستهەلاتا وێ‌ دناڤ جڤاكی دا نامینت و ئەڤ چەندە ژی دبتە ئەگەرێ‌ توندوتیژیێ‌ ل دژی ژنێ‌.
ج_هەر جڤاكەكێ‌ ژن وەكو كەرەستەیەك بكارئینایی و كرین و فرۆتن ب هەستێ‌ وێ‌ كری و رێز ل هەبوونا وێ‌ نەگرتی و مافێ‌ وێ‌ پوچەلكری، توندوتیژیا ل دژی ژنێ‌ ئێك ژ ئارمانجێن وی جڤاكی یێن سەرەكی بوویە و ژن ئێشاندیە و تەپەسەر كریە و بوویە ئەگەرێ‌ ژان و ئازارێن وێ‌ و ئەڤ چەندە ژی بوویە ئەگەرێ‌ توندوتیژیا ل دژی ژنێ‌.
3_ پێكئینانا هەڤژینیا پێش وەخت (زواج القاصرات) و بێ‌ دل دانا ژنێ‌ ب زۆر دناڤ هەر جڤاكەكی دا و ب تایبەت ل وەلاتێن رۆژهەلاتا ناڤەراست كارتێكرنەكا مەزن لسەر رەوشا خێزانێ‌ ب گشتی كریە و بێگۆمان ئەڤ جۆرێن ئاریشا دبنە خالەكا رەش دناڤ ئەوان جڤاكان دا،ژبەركو كارتێكرنەكا نەرێنی لسەر رەوشا ژنێ‌ دكت و توندوتیژیێ‌ ل دژی وێ‌ پەیدا دكت و دڤی بواری دا چەندین نموونە و سەربۆر هەنە دێ‌ بڤی رەنگێ‌ ل خوارێ‌ دیار دەینە رۆنكرن:
أ _لێك تێنەگەهشتن و ئێك قەبوولنەكرنا دناڤبەرا ژنێ‌ و زەلامی دا بوویە ئەگەر كو زۆرداری لسەر ژنێ‌ بێتەكرن و دیسان بوویە جیێ‌ نەئارامیا تەڤایا خێزانێ‌ و هەروەسا ژی بوویە ئەگەرەكێ‌ سەرەكی بۆ دروستكرنا توندوتیژیێ‌ ل دژی ژنێ‌.
ب_هەڤژینیا بێ‌ دل كێشە و ئاریشێن مەزن دناڤبەرا ژن و زەلامی دا پەیدا دكت و دبتە ئەگەرێ‌ ژێكڤەبوونا خێزانەكا ئێكگرتی و ئارام و بڤێ‌ چەندێ‌ توندوتیژی ل دژی ژنێ‌ دئێتە بكارئینان و دبتە قوربانی.
ج_دەست تێوەردانا كەسوكار و هەڤالێن خراب د ژیانا هەڤژینان دا كێشەیێن جڤاكی دروست دكت و ئەوان ژێك دوور دكت و ئەڤ چەندە ژی دبتە ئەگەرێ‌ توندوتیژیا ل دژی ژنێ‌.
4_چەند رێك و چارەسەریێن گونجای ژبۆ نەمانا توندوتیژیێ‌ ل دژی ژنێ‌ دناڤ جڤاكان دا دڤان خالێن ل خوارێ‌ دا ئاماژە دكەین:
أ_نەمانا نەخوندەواریێ‌ دناڤ جڤاكی دا.
ب_پێكهاتنا خێزانێ‌ لسەر بنەمایێ‌ لێك تێگەهشتنێ‌.
ج_قورتالبوون ژ هزروبیرێن جڤاكی یێن كەڤنار.
د _هەبوونا كاری و خۆشكرنا ژیارا خێزانێ‌ ژبۆ بەختەوەریا ژنێ‌ دناڤ جڤاكی دا.
هـ _ رێزگرتنا دناڤبەرا ژنێ‌ و زەلامی دا ئەگەرێ‌ نەمانا بنەمایێن توندوتیژیێ‌ یە ل دژی ژنێ‌.
و _ بكارئینانا سۆشیال میدیایێ‌ ژلایێ‌ ژنێ‌ ڤە ب رەنگەكی دروست و رەوا رێك گرتنە ل توشبوونا وێ‌ بۆ شاشیێن مەزن و دووركرنا وێ‌ یە ژ هەموو جۆرێن توندوتیژیێ‌ ل دژی وێ‌.
ل داویێ‌ فەرە ئەم رەوشا ژنا شنگالی كو پارچەكا گرنگە ژ جڤاكا كوردستانێ‌ ل بەرچاڤ بگرین و ئەوان ئێش و ئازارێن پشتی كارەساتا ب سەرێ‌ خەلكێ‌ مە هاتی ل شنگالێ‌ ل بیر بینن و بزاڤێن هەبوونا توندوتیژیێ‌ لسەر وان دوور كەین و نەهێلین و داخوازا ژیارەكا باش و ژ هەژی رەنج و زەحمەتا وان ژلایەنێن پەیوەندیدار بكەین،ژبەركو هەفت سالن ب پری خەم و كۆڤان ل ناڤ كەمپێن ئاوارەیێ‌ دا دەربازكرن و تووشی گەلەك نەهامەتی و دەردەسەریان بووینە، لەوما فەرە ژنا شنگالی ژی وەكو هەر ژنەكا دی ژ جڤاكێ‌ كوردستانێ‌ بێتە پاراستن ژ هەموو رەنگێن توندوتیژیێ‌ و رێز ل ئیرادا وێ‌ یا بهێز ژی بێتە گرتن، هیڤیا ژیانەكا خۆش و بەختەوەر بۆ ژنێن كوردستانێ‌ ب گشتی و ژنا شنگالی ب تایبەتی دخوازین، داكو لێك تێگەهشتنەكا مكوم لسەر ئاستێ‌ خێزانێ‌ دا دناڤ جڤاكا مە یا كوردستانی دا پەیدابت و ژنا كورد د كوردستانەكا ئازاد دا ب مافێ‌ خۆ یێ‌ ئاسایی شاد ببت بێی جوداهی دگەل هەڤالێ‌ خۆ یێ‌ زەلام و دێ‌ ل داویێ‌ بێژین (نا بۆ توندوتیژیا ل دژی ژنێ‌) و بەلێ‌ بۆ یەكسانی و وەكهەڤیا راست و دروست دناڤ خێزانێ‌ دا د كوردستانەكا ئازاد وئارام دا.

تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی

مقالات ذات صله

الرد

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

Copyright © 2021 by Lalish Media Network .   Developed by Ayman qaidi