ئه‌یلول 20, 2024

Lalish Media Network

صحيفة إلكترونية يومية تصدر باشراف الهيئة العليا لمركز لالش الثقافي والاجتماعي في دهوك - كوردستان العراق

(شێخ شامۆ)بۆ رادیۆیا رێیا تازە:كلیلا چارەسەركرنا رەوشا مە راگەهاندنا دەولەتا كوردستانێ‌ یە و جودابن ژ عێراقێ‌

(شێخ شامۆ)بۆ رادیۆیا رێیا تازە:كلیلا چارەسەركرنا رەوشا مە راگەهاندنا دەولەتا كوردستانێ‌ یە و جودابن ژ عێراقێ‌
دەنگێ‌ لالش:                                                                                                                                          پشكا سێیێ‌ و داویێ‌
سەرۆكێ‌ دەستەیا بلندا بنگەهێ‌ لالش ل دهۆكێ‌(شێخ شامۆ) بۆ رادیۆیا (رێیا تازە)دیاركر،باوەرناكەم جارەكا دی ئەم بكارن لگەل ئه‌رەبان بژین كو دوهی دۆستەكی دیرۆكی بوو دناڤبەرا شەڤ و رۆژەكێ‌ دا بوو داعش و دوژمنێ‌ ئێزدیان ،تنێ‌ كلیلا چارەسەركرنا رەوشا مە دانینا سنوور و راگەهاندنا دەولەتێ‌ یە و جودابن ژ عێراقێ‌ وبێنە سەر كوردستانێ‌ ڤە،هەروەسا عێراق نە ئەندامە ل دادگەها لاهای و ئەگەرە كەیسا دۆسەیا جینۆسایدا ئێزدیان ب رێڤە نەچت،دووپاتكر كو پەیاما مە ژ جەنابێ‌ سەرۆك بارزانی وسەرۆكاتیا حكومەتا هەرێمێ‌ و پەرلەمان و هەموو دەزگەهێن پەیوەندیدار را ئەوە،ئێدی دەڤەرێن مە ل هێڤیا مادێ‌ 140ێ‌ نەهێلن و تنێ‌ ریفراندۆمەك چێببە و خەلكێ‌ مە بێژە بەلێ‌ كوردستان و ڤەگەرن و ژڤێ‌ رەوشا خراب قورتالببن.

رێیا تازە/خەلكێ‌ باشوورێ‌ كوردستانێ‌ ب تایبەتی پارێزگەها دهۆكێ‌ هاریكاریێن مەزن پێشكێشی كۆچبەرێن شنگالێ‌ كرینە؟
شێخ شامۆ/ئەڤە دیرۆكێ‌ ب قەلەما زێری نڤیسایە هاریكاریا خەلكێ‌ كوردستانێ‌ دگەل خەلكێ‌ خۆ یێ‌ ئێزدی كری ئەو هاریكاریا كوردستانێ‌ ب گشتی كری و خەلكێ‌ دهۆكێ‌ ئەڤە ل دیرۆكێ‌ هاتیە نڤیساندن و ئەڤە چوو جارا نائَێتە ژبیركرن و ئێزدی ژبیر ناكن و راستە چوو منەت ل ئێزدیا نەكرنە،چونكی مللەتێ‌ وانە و كوردستان وەلاتێ‌ وانە و خەلكێ‌ دەڤەرا بادینان ب تایبەت ئەوا ژ ئێزدیان را كری ئەو د درێژاهیا دیرۆكێ‌ دا ئێزدیان نە دیتبوو ،چنكو چەند جاران ل ئێزدیان بوویە فەرمان و كەس ل ئێزدیان خوەیی دەرنەكەفتیە وڤێ‌ جارێ‌ ئەو ئەزموونا 25سالیا ل كوردستانێ‌ هەی وئەو پێكڤەژیانا هەی و ئەو هشیاریا نەتەوی یا دناڤ مللەتێ‌ كورددا پەیدابووی ڤێ‌ جارێ‌ نەبەس خوارن دانە ئێزدیان ئەو پێشمەرگێ‌ قارەمان یێ‌ خوونێ‌ درێشتە سەر وێ‌ ئاخێ‌ هەر كورێ‌ وی خەلكی یە و ژئالیێ‌ لەشكەری و خوارنێ‌ ڤە و لێ‌ خوەیی دەركەفتی ڤە و ژ هەموو ئالیان ڤە، ئەوا ڤێ‌ جارێ‌ كوردستانێ‌ ژ ئێزدیان را كری دیرۆك وێ‌ ژبیر ناكت.

رێیا تازە/كەنگی دێ‌ دەست ب ئاڤەدانكرنا شنگالێ‌ ئێتە كرن و ئێزدی پشتی رزگاركرنا تەماما شنگالێ‌ دێ‌ كارن لگەل عەرەبان بژین؟
شێخ شامۆ/ئەو باوەریە شكەستیە ئەوا مە ژ دەستێن عەرەبا دیتی كو عەرەب دوهی دۆستەكی دیرۆكی بوو دناڤبەرا شەڤ و رۆژەكێ‌ دا بوو داعش و دوژمنێ‌ ئێزدیان ،ئەوا دبێژن ئاشتیا نەتەوی و عێراقی و ئاشتیا عەرەب و كوردا ئەز باوەرناكەم ئەو چێببە و كلیلا چارەسەرییا دەرد و داخوازی و چارەنڤیسێ‌ مە جوودابوونە ژ عێراقێ‌ و كوردستان هەموو گەهشتیە وێ‌ باوەریێ‌ و سەروەریا كوردستانێ‌ ژی ئیرۆ و سەرۆكێ‌ كوردستانێ‌ دبێژە ئەم نەدسەركەفتی بووین لگەل عێراقێ‌ و ئەم ب هەڤپشكێ‌ خۆ یێ‌ راستەقینە نزانین ژ هەموو ئالیان ڤە ئەو فیدرالیەتا عێراقێ‌ ب دستوور قەبوول كری پێگری پێنەكر،ئەم ئێزدی ژی دناڤا ڤێ‌ كوردستانێ‌ دا ئەم نە تشتەكی جودانە و ئەڤ غەدرا ل ئێزدیان هاتی كرن عەرەبێن عێراقێ‌ بوون ل دستوورێ‌ وێ‌ عێراقێ‌ نڤیسیە ئایینێ‌ سێیێ‌ ل عێراقێ‌ ئایینێ‌ ئێزدیایە وان ژی ئایینێ‌ مە ژی نە ل دستوور قەبوولكر و نە ل سەر ئەردێ‌ قەبوولكر ئەو فەرمانە ب سەر مە دا ئانین،لەوما ئەز باوەرناكەم جارەكا دی ئەم بكارن ب هەڤرا بژین وتنێ‌ كلیلا چارەسەركرنا رەوشا مە دانینا سنوور و راگەهاندنا دەولەتێ‌ یە و جودابن ژ عێراقێ‌ وبێنە سەر كوردستانێ‌.
رێیا تازە/وەك بنگەهێ‌ لالش خەبات و ڤەكۆلینا دكن،بۆ خورتكرنا پەیوەندییان لگەل سازی و كۆنسلخانەیێن وەلاتێن بیانی كو كارەساتا ئێزدیێن شنگالێ‌ وەك جینۆساید ناس بكن و حكوومەتا عێراقێ‌ هەتا نۆكە چ پێنگاڤ بۆ ڤێ‌ دۆسێ‌ نەهاڤێتیە؟
شێخ شامۆ/ژ هەموو ئالیان ڤە عێراق نەیا هاریكارە و عێراقێ‌ هەتا نۆكە جارێ‌ كەیسەكی نێڤ دەولەتی یە كەیسا ڤێ‌ كارەساتێ‌،وەك بنگەهێ‌ لالش راستە تایبەتمەندیا ئێزدیان هەتا 70ی دەمژمێرێن دكیۆمێنتا یێن كارەساتێ‌ مە كۆمكرینە و مە دایە وێ‌ لژنا بلندا جینۆسایدێ‌ یا حكومەتا هەرێما كوردستانێ‌ ئەز وەكو پەرلەمانتار ژی ل پەرلەمانێ‌ كوردستانێ‌ شاندێ‌ ئێكەم بووم ژبۆ چوونا دادگەها لاهای و پەیاما شنگالێ‌ گەهاندی ئەز پێ‌ رابوویمە و من گەهاندە وێ‌ دادگەهێ‌ كا چ ب سەرێ‌ مە هات و دوو دادوەرێن دادگەهێ‌ ب مەرا روونشتینە و پشتی هنگی ئەڤ كەیسە ئەركێ‌ حكومەتا هەرێما كوردستانێ‌ یە،ئەو لژنا بلندا سەرۆكێ‌ حكومەتێ‌ دامەزراندی ئیرۆ ئەو ڤی مللەتی و كەیسی دەنەهاژۆتن وەكو پەرلەمانێ‌ كوردستانێ‌ چاڤدێریێ‌ لێ‌ دكن و كا بزانن گەهشتە كێدەرێ‌ و ئەو كارێ‌ خۆ دكن و دكیۆمێنتا كۆم دكن و دەرگەهێن نێڤ دەولەتی دقوتن ، دیسا ئاستەنگا دكەفتە درێیا مە دا عێراقە و نە ئەندامە ل دادگەها لاهای و نە تەخویلێ‌ ددەتە حكومەتا هەرێمێ‌ و دادگەها لاهای ئەو دادگەهەكێ‌ دانێن و لێكۆلێنێ‌ بكن و ئەگەر هەر عێراقە كو ئەڤ دۆسە ب رێڤە نەچت.
رێیا تازە/ل ڤان داوییان گۆتوبێژ ژلایێ‌ چەند پارتێن سیاسی و كەسان دئێنە كرن ڤە،بۆ جوداكرنا شنگالێ‌ ژ كوردستانێ‌،نێرینا وە چیە؟
شێخ شامۆ/چار كلیل دچارەسەرییا شنگالێ‌ رانە یا ئێكێ‌ ئارامیا شنگالێ‌ ونەمانا داعش و دوو دەستپێكرنا ئاڤەدانكرنا شنگالێ‌ و سێیێ‌ گەرەكە حكومەتا هەرێمێ‌ پارێزگەهبوونا شنگالێ‌ راگەهینە و هیڤیا عێراقێ‌ ژی نەهێلە ئەو كلیلا چارەسەریا وێرانبوونا شنگالێ‌ ب پارێزگەهێ‌ دئێتە كرن،ئەگەر بوو پارێزگەه دێ‌ بوودجە و دەزگەهێن وێ‌ هەبە و شنگالی بخۆ دێ‌ ب رێڤە بەن ل گۆر دەرد و داخوازیێن خەلكێ‌ و قوربانیدانا وی خەلكی ئەگەر ببە پارێزگەه كلیلا چارەسەرییا گەلەك ئێش و ژانێن خەلكێ‌ شنگالێ‌ بە و سەر ب كوردستانێ‌ ڤەبت.
رێیا تازە/پرسا ماددێ‌( 140)نەهاتیە چارەسەركرن و ئەڤ یەك بوویە سەدەما چێبوونا كارەساتان ل شنگالێ‌ و گەرەكە چ بێتە كرن؟
شێخ شامۆ/ ئەژی سەدی سەد دگەل دیتنا تەمە كو ئەو رەوشا هەلاویستیا چاردە سالا یا گرێدایی مادا 140 ڤە ئەو دەڤەرنە مانە گرێدایی ب سەر وی مادەی ڤە و عێراقێ‌ ئەو مادە نەهاتە پێش و بریار ل سەر نەدا و ئەو خەلكە بێژە ئەرێ‌ كوردستان و ڤەگەرن ئەو ئەگەرێ‌ سەرەكی یێ‌ مالوێرانیا شنگال بوو ،رەوشا مە ما هەلاویستی هەتا داعش هات و پشت مووسل كەفتی دەڤەرێن مە ژی كەفتن ئیرۆ خودێ‌ قەبوول ناكت ،پەیاما مە ژی بەردەوام ژ جەنابێ‌ سەرۆك بارزانی وسەرۆكاتیا حكومەتا هەرێما كوردستانێ‌ و پەرلەمان و هەموو دەزگەهێن پەیوەندیدار را ئەوە،بلا بەس دەڤەرێن مە ل هێڤیا مادێ‌ 140ێ‌ بهێلن و ئەڤا ب سەرێ‌ خەلكێ‌ هاتی بەسە و تنێ‌ ریفراندۆمەك چێببە و خەلكێ‌ مە بێژە بەلێ‌ كوردستان و ڤەگەرن و ژڤێ‌ رەوشا خراب قورتالببن.
رێیا تازە/بەری شەرێ‌ داعش ب دەستێ‌ دوژمنێ‌ كورد پەقین ل دەڤەرێن ئێزدیان پەیدا چێدبوون،گەرەكە خەباتەكا مەزن دمیدیایا كوردی و سازی و رێكخستێن كوردی دا بێتە كرن ئەڤ پەقین دووبارە نەبن پشتی داعشێ‌؟
شێخ شامۆ/ئەو دیدارا لالشێ‌ یا ئێكێ‌ ئەو دەرگەهەكە مەڤەكری ژبوونا شرۆڤەكرن و نرخاندن و لهەڤپرسینا ئێزدیان ل سەر ئاستێ‌ كەسایەتیێن ئێزدیان چ بەرپرسێن سیاسی و ئیداری و ئایینی و رەوشەنبیری و چ كەسانێن ئەڤێن ل رێزا پێشیێ‌ ببن،ئەڤە ژمە تێتە خواستن ئەم ل سەر ماف و مەخدووریا خۆ بێ‌ دەنگ نەبین و ئەم نە مێڤانن ل كورستانێ‌ و دڤیا ئەم ڤان تشتا بزانین ژ سەركردایەتیا خۆ بخوازن یا راست ئەوە گەرەكە ئەم بكێر خۆ بێن و كەس نایێ‌ بێژە ئەڤە مافێ‌ وە دڤیا توو مافێ‌ خۆبخوازی و ئەڤە ژمە تێتە خواستن ئەم بێ‌ دەنگ نەبن و بزانن چاوا مافێ‌ خۆ بخوازن،ئەگەر ئەم دئالیەكی دا دمەخدوور بن و نۆرمال نۆرمال ئەم هەموو دەرگەهێن كوردستانێ‌ ڤەكن و بێژن ئەم ل ڤێدەرێ‌ دمەخدوورن و قەبوول نەكن بەس باشترین رێ‌ یە ژبوونا دەرمانكرنا برینێن ئێزدیان،چنكو كەس نكارە بارێ‌ مە هەلبگرە كوردستان تێ‌ نەبە و دیاربوو فەرمان ب سەرێ‌ مە هات كێ‌ كاری وەرە شنگالا مە ئازاد بكە ئەگەر پێشمەرگێ‌ كوردستانێ‌ نەبوو و كێ‌ كاری با ئاوارێن مە خوەیی بكە چما ئەم ب ئەردەكێ‌ دی نەرەڤین و وەلاتەكێ‌ دی هەبوو ئەم ب رەڤن و ئەڤە هەموو پرسن ژ ئێزدیان ژی دئێنە كرن و كێ‌ كاری ئێخسیرێن مە ژ دەستێن داعش قورتال بكە و ئەڤە هەموو باوەریەكێ‌ ژ مەرا چێدكن وەلاتێ‌ مە كوردستانە و ئەم هەڤپشكێ‌ وێ‌ نە،گەرەكە ئەم مافێ‌ خۆ ژێ‌ بخوازن و ئەم رێ‌ نەدەنە ڤان گرۆپا نە ساخیا چێكن دناڤبەرا پەیوەندیێن مە و سەركردایەتی و مللەتێ‌ مە دا.
رێیا تازە/سەدان خورت و كچێن ئێزدی ژبۆ پاراستن و ئازادكرنا دەڤەر و باژاركێن خۆ ژ دەستێن تیرۆرستێن داعشێ‌ تەڤلی رەفێن هێزین پێشمەرگەی دبن،ژمارا وان چەندە ل وی دەمی دا؟
شێخ شامۆ/بەری روودانا داعش ب هەزارا ئێزدی پێشمەرگە بوون چ ل دەڤەرێن دهۆكێ‌ چ ل شنگالێ‌ و پشتی روودانا داعش تنێ‌ ل شنگالێ‌ سەرۆك بارزانی فەرماندەك چێكریە،هەتا نهۆ 10هەزار پێشمەرگە چوونە وێ‌ فەرماندێ‌ و هەموو شنگالی نە و تشتێ‌ هەرە باش ئەوە ئەم وەكە پێشمەرگە ئەم بەرەڤانیێ‌ ژشنگالێ‌ بكەین و سبەی ئیدارا شنگالێ‌ دانێن ئیجا پارێزگار ئی شنگالی بە و قایممقامێ‌ نهۆ شنگالی یە و ئیدارا دەڤەرا مە ددەستێ‌ مە دا با و ئۆرگانێن شنگالێ‌ ب رێڤە ببەن و دەزگەهێن وێ‌ ب رێڤەببەن و ئەڤە خۆ بخۆ ژی مافەكێ‌ خوەسەری یە یێ‌ شنگال و خوەسەریەكا گرێدایی پایتەختا كوردستانێ‌ گرێدایی هەولێرێ‌.
رێیا تازە/پشتی كۆمكوژیا شنگالێ‌ هندەك كەس پرسا ئێزدی كوردن یان نە دەردئێخن گۆرەپانا سیاسی دا،چ بێتە كرن ژبۆ وان ئێزدیێن دبێژن ئەم نە كوردن و كورد دوژمنێ‌ مەنە و ئارمانجا وان چیە؟
شێخ شامۆ/ژبوونا پاشەرۆژا ئێزدیان و ئایندێ‌ وان و دەولەتا كوردستانێ‌ كا ئێزدی تێدا بجیه بن یان نە و ئەڤ گرۆپێن دبێژن ئێزدی نە كوردن، ئەڤە نكارن تشتەكی بكن و نە دكارن تشتی بگهۆرن ژی ئەڤە چەند مرۆڤن ژبوونا بەرژەوەندیێن خۆ یێن گشتی مووچەكی ژ ئەردەكی دخۆن و دراڤەك ژ داگیركەرا یان دووژمنەكی بۆ تێت دڤێت ڤی دەنگی بلند بكن بەس ئەڤ دەنگە ب چوو ناچت ،ئێزدی دهشیارن و باش قەنج و خرابا ژ هەڤ قەت دكن و پاشەرۆژا خۆ باش دزانن و لالشا نوورانی ئیرۆ سەنتەرێ‌ كوردستانێ‌ و كولیلكا وێ‌ یە و ئێزدی دزانن هەر تشتەكی نە دچارچۆڤەیێ‌ كوردستانێ‌ با مال میراتیا ئێزدیایە و ڤێ‌ هەموویێ‌ دزانن بەس ئەڤ دەنگێن دئێنە بلندكرن مخابن ئەم پێ‌ دئێشین و ئەم پێ‌ شەرم دكەین وەختێ‌ پیرۆزیێن كوردستانێ‌ هندەك هەدار دكن ئاخفتنێن كرێت دبێژنە مرۆڤێ‌ ژبوونا مە خوون رژاندی راستی ئەڤە نە ل گۆر ئەو كلتۆرێ‌ ئەم خۆ پێ‌ ددەنە ناسكرن ئێزدی خێرخواز و ئاشتیخوازن و خێر ژ هەموو كەسەكی را دڤێتن و ئەڤە ناگوونجە توو نارەتیا مرۆڤەكی بكەی ل رۆژا مرنێ‌ ل تەخوەیی دەركەفتی،تشتێ‌ هەرە باش ئەوە تفاق وتەبایی دڤێ‌ قۆناغا نازك دا ئێزدی مالا خۆ رێك بێخن و خۆ بەرهەڤ بكن ژبوونا ناڤمالا كوردی و راگەهاندنا دەولەتێ‌.
رێیا تازە/ڤەگەریانا میرێ‌ ئێزدیان بۆ كوردستانێ‌ وێ‌ چ باندۆرەك بكە ل سەر رەوشا سیاسی و جڤاكی یا ئێزدیێن هەرێما كوردستانێ‌؟
شێخ شامۆ/سمبولێ‌ هەر مللەتەكی وسەروەرێ‌ هەر مللەتەكی ژبۆ ئایینی جهێ‌ رێزگرتنێ‌ یە میر تەحسین ژی میرێ‌ ئێزدیایە هێما و سمبولێ‌ ئایینی یە ودڤیا ئێزدی هەموو رێزێ‌ لێ‌ بگرن و ئەو ژی ئەوا دخێرو خۆشیا ئێزدیاندا بە گەرەكە پشتەڤانیێ‌ لێ‌ بكەن ، هاتنا جەنابێ‌ میر بۆ كوردستانێ‌ گاڤەكا گەلەك پیرۆز دبینم و میر لگەل ئێش و ژانێن خۆ دا با،دڤێ‌ قۆناغا نازك دا ژنێزیك ڤە شێورەكێ‌ لگەل كەسایەتیێن ئێزدیان بكە و پلانەكێ‌ پێكڤە دارێژن كا چ دبەرژەوەندا ئێزدیان دایە پشتی داعش نەمینە ل مووسلێ‌ و دەڤەرێن ئێزدیان و چاوانیا ئیدارەكرنا دەڤەرێن ئێزدیان و پەیامەكا پلانكری ل سەر دەستێ‌ كەسانێن زانا داخوازی و دەردێن ئێزدیان بێنە نڤیساندن و گەلەك نۆرمالە جەنابێ‌ میر لگەل جەنابێ‌ سەرۆك بارزانی و جەنابێ‌ سەرۆكێ‌ حكوومەتێ‌ دەستەكا ئێزدیان پێكڤە چاوانیا ب رێڤەبرنا دەڤەرێن ئێزدیان وچاوانیا گەرەنتیكرنا مافێ‌ ئێزدیان بۆ پاشەرۆژێ‌،گەلەك گەلەك نۆرمالە ئیرۆ كەسایەتیێن ئێزدیان گرۆپەكی چێكن لگەل سەركردایەتیا كوردستانێ‌ بشێورن و ئەز ل وێ‌ باوەرێ‌ مە دەرگەه دڤەكرینە كا چی باشە بۆ خێر و خۆشیا ئێزدیان بێتە كرن كوردستان و سەرۆكێ‌ كوردستانێ‌ پشتەڤان بن،گەلەك باش دبینم هاتنا میری بۆ كوردستانێ‌ دا دووركەڤە ژ وان گرۆپا ئەوێ‌ راستیا بەروڤاژی دكن و هەول ددەن هندەك تشتا ل دەوروبەرێ‌ میر ژی هلدن و نەرێن.
رێیا تازە/میرێ‌ ئێزدیان دابوو زانین باشە شنگال سەر ب هەرێما كوردستانێ‌ ڤە بە،چاڤێن هەر چار پارچێن كوردستانێ‌ ل سەرخۆبوونێ‌ یە؟
شێخ شامۆ/سەركێشی گەمیا سەرفەرازبوونا گەلێ‌ كورد،ئیرۆ سەرۆك بارزانی یە و سەرۆكەكی ئاشتیخواز و جیهانەكا ئاشتیخواز پشتەڤانیێ‌ لێ‌ دكن و رۆژ بۆ رۆژێ‌ خەونا مللەتێ‌ كورد سەردەستێ‌ وی سەرۆكی نێزیك دبە و ڤێ‌ گەمیا سەرفەرازبوونێ‌ دا هەموو پێكهاتێن كوردستانێ‌ دڤێ‌ گەمیێ‌ دانە و ئێزدی ژی دناڤ دانە ،ژبوونا ڤێ‌ یەكێ‌ دڤیا ئەم ژ هەموو مللەتا پتر دهشیار و بەرهەڤ بن و هاریكاربن و پشت سەرۆكێ‌ خۆ بسەكنن و بگەهژنە ڤێ‌ خەونێ‌.

تُتاح هذه الصورة أيضا في: کوردی

مقالات ذات صله

الرد

پۆستی ئەلکترۆنیکەت بڵاو ناکرێتەوە . خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

Copyright © 2021 by Lalish Media Network .   Developed by Ayman qaidi